شناسایی رسمی رهبری مخالفان اسد: مقدمه مداخله نظامی اروپا در سوریه

یک روز پس از اعلام آمادگی لوران فابیوس وزیر خارجه فرانسه مبنی بر شناسایی رسمی "ائتلاف ملی انقلاب سوریه" به رهبری احمد معاذ خطیب، ویلیام هیگ وزیر خارجه بریتانیا روز جمعه طی یک کنفرانس مطبوعاتی در لندن اعلام داشت که پس از گفتگوی رودررو با رهبران مخالف اسد، موضوع شناسایی رسمی دولت در تبعید سوریه را روز دوشنبه با هم‌پیمانان اروپایی خود در میان خواهد نهاد. شناسایی رسمی دولت احمد معاذ خطیب راه مداخله نظامی جامعه اروپا و ارسال اسلحه به سوریه را هموار می‌سازد.

روز پنجشنبه موضوع به رسمیت شناختن مخالفان اسد طی جلسه مخصوص دولت بریتانیا با حضور دیوید کمرون نخست وزیر آن کشور مورد بررسی قرار گرفت. رهبران ارشد مخالف اسد هم اکنون در لندن بسر می‌برند.

پیش از اعلام آمادگی دو کشور بزرگ اروپایی برای شناسایی رسمی مخالفان اسد، احمد داوود اغلو وزیر خارجه ترکیه موضوع شناسایی کشور متبوع خود را از ائتلاف مخالفان اسد طی اجلاس سازمان همکاری‌های اسلامی در جیبوتی مورد تائید قرار داد. ترکیه اولین کشور همسایه سوریه است که به این اقدام مبادرت نموده است.

بعد از برگزاری اجلاس ابتدای ماه جاری مخالفان اسد در دوحه مرکز قطر و توافق آنها نسبت به تشکیل یک ائتلاف فراگیر مرکب از نمایندگان تمامی گروه‌های قومی و گرایش‌های سیاسی آن کشور، موضوع سوریه و تغییر دولت اسد سرعت زیادی گرفته است.

موضوع آینده سوریه در مذاکرات روز گذشته خانم مرکل صدراعظم آلمان با پوتین رییس جمهور روسیه و هم چنین گفتگوهای روز چهارشنبه سرگئی ریابکوف معاون وزیر خارجه روسیه با سعید جلیلی دبیر شورای آمنیت ملی روسیه نیز در تهران مطرح شد.

 
آماده باش نظامی اسرائیل در مناطق نزدیک به نوار غزه و فرا خواندن بیش از 30.000 نیروی ذخیره آن کشور بمنظور انجام عملیات نظامی در نوار غزه نیز تا حدود زیادی مرتبط با تحولات سوریه است و با هدف ایجاد آمادگی های دفاعی در برابر حملات موشکی فلسطینیان علیه شهرهای اسرائیل صورت می‌گیرد. در صورت سرعت گرفتن عملیات برکناری اسد، فلسطینیان ممکن است به انجام حملات تلافی جویانه موشکی علیه شهرهای اسرائیل مبادرت کنند.     

ارسال اسلحه

تا کنون ارسال مستقیم اسلحه از جانب کشورهایی اروپایی و یا ناتو برای مخالفان اسد با مشکل تحریم نظامی سوریه و موانع حقوقی روبرو بوده است. بعد از شناسایی رسمی دولت مخالفان، ممنوعیت صدور اسلحه می‌تواند مورد تجدید نظر قرار گرفته و "بنا بر درخواست دولت قانونی" و بمنظور "دفاع از مردم غیر نظامی در برابر حملات نظامیان اسد"، وسایل دفاعی در اختیار آنها قرار داده شود.

بر اساس طرح های پیش بینی شده، در آینده نزدیک، ممنوعیت پرواز بر فراز سوریه از سوی دولت مخالفان مورد تائید قرار می‌گیرد. بمنظور اجرای این طرح کشورهای اروپایی سلاحهای پیشرفته دفاع هوایی را در اختیار نیروهای مخالف اسد قرا خواهند داد. در حال حاضر تجهیزات دفاع هوایی در اختیار مخالفان اسد از نظر کمیت محدود و از نظر کیفیت ابتدایی است.

استفاده از نیروی هوایی کشورهای اروپایی در طرحی مشابه با عملیاتی  که در لیبی و بنغازی به اجرا گذاشته شد، مرحله بعدی مداخله نظامی اروپا در سوریه است. این اقدام قابل انتظار، تغییر رژیم اسد را سرعت بخشیده و میزان کشتار داخلی در سوریه را کاهش خواهد داد.

تاکنون در نتیجه ادامه جنگهای داخلی سوریه 36000 نفر جان خود را از دست داده اند. طرح دوم صلح سوریه که بعد از شکست طرح کوفی عنان اجرای آن به اخضر ابراهیمی واگذار شد، به این ترتیب عملا کنار گذاشته خواهد شد.

واکنش روسیه و آمریکا  
 
سیاست مسکو در دفاع از اسد بعد از اجلاس دوحه تغییر زیادی نکرده است، اگر چه تهران در یک تغییر موضع تاکتیکی تعدادی از مخالفان اسد را به مذاکره دعوت کرد. روز گذشته الکساندر لوکاشفیچ سخنگوی وزارت خارجه روسیه ارسال اسلحه برای مخالفان اسد را "ناقض آشکار قوانین بین‌المللی" معرفی کرد.

در حالی که رهبری چین با برگزاری کنگره حزب کمونیست در شرایط انتقالی قرار گرفته، و تکمیل مراحل انتقال قدرت عملا تا چهار ماه به طول خواهد انجامید، مسکو در دفاع از اسد نمی‌تواند از تمامی ظرفیت سیاسی و پشتیبانی پکن برخوردار باشد.

تنها نگاه امیدوار مسکو به تقویت محور همکاری با جمهوری اسلامی است که این امر علی‌رغم امید اندک به کارساز بودن آن در دستور ماموریت ریابکوف در تهران قرار داده شده بود.

در نقطه مقابل، باید انتظار داشت که دولت آمریکا با پشت سرگذاشتن انتخابات رییس جمهوری در ایفای نقش دوم در امور سوریه دست کشیده و تدریجاً از سایه اروپا خارج شود.

در صورت تشخیص ضرورت اجرای طرح منطقۀ پرواز ممنوع بر فراز بخش‌هایی از سوریه، نیاز به استفاده از ظرفیت موشکی و هواپیماهای ره‌گیر، شرکت آمریکا را در اجرای چنین عملیاتی، حتی برای مدت محدود (چند هفته) اجتناب‌ناپذیر خواهد ساخت.

بعد از برگزاری اجلاس مخالفان اسد در دوحه و تشکیل یک ائتلاف فراگیرتر از پیش توسط آنها، موضوع تغییرات سیاسی آینده سوریه فوریت یافته و در دستور کار جامعه اروپا قرار گرفته است. تحولات سیاسی و اقدامات نظامی روزهای جاری در منطقه و اروپا حاکی از اهمیت پیامدهای برکناری اسد از قدرت است. این تحرکات طی روزهای آینده شدت بیشتری خواهد یافت.