آیا المپیک لندن بواقع نخستین المپیک سبز تاریخ بود؟

به دنبال کارنامه‌ی زیست‌محیطی بسیار منفی‌ای که المپیک ۲۰۰۸ پکن از خود به جای گذاشت، بازی‌های المپیک ۲۰۱۲ لندن، از همان زمان کسب میزبانی این رویداد، وعده‌ای بود برای اجرای بازی‌هایی تماماً سبز و یا هم‌گام و هم‌سو با محیط زیست.

DR

 اکنون پس از پایان المپیک لندن، نگاهی بیاندازیم به کارنامه‌ی زیست‌محیطی این بازی‌ها و ببینیم آیا به واقع برگزار کنندگان این رویداد به قول خود عمل کرده‌اند یا خیر.

در سال ۲۰۰۵، هنگامی که کمیته‌ی بین‌المللی المپیک در رأی‌گیری نهایی خود، از میان دو شهر فینالیست، یعنی پاریس و لندن، پایتخت بریتانیا را به عنوان میزبان سی‌امین دوره‌ی المپیاد انتخاب کرد، تونی بلر نخست‌وزیر وقت انگلیس، به جهانیان وعده داد که لندن پاک‌ترین و سبزترین بازی‌های تاریخ را برگزار خواهد کرد. خصوصاً که از سال ۲۰۰۴ کمیته‌ی بین‌المللی المپیک اعلام کرده بود که در کنار ورزش و فرهنگ، حفاظت از محیط زیست، به عنوان سومین رکن اصلی جنبش المپیسم به حساب خواهد آمد.
بدین ترتیب، کمیته‌ی برگزاری بازی‌های لندن، در سال ۲۰۰۷ کمیسیونی تأسیس کرد با عنوان "کمیسیون نظارت بر بازی‌های پایدار" که هدف اعضای این نهاد، کنترل فرایند انتخاب اماکن برای ساخت ورزشگاه‌ها و یا برگزاری مسابقات بود، با این هدف که المپیک لندن برای نسل‌های آینده میراث مثبتی از خود به جای بگذارد و تلاش برگزارکنندگان سبب شد در مدت دو هفته‌ای که بازی‌ها به طول انجامید، همه چیز در دهکده‌ی المپیک به صورت سبز و پایدار باشد.

به‌طور مثال آب باران جمع‌آوری شده و برای مصارفی چون آب‌رسانی به فضاهای سبز و هم‌چنین استفاده‌های بهداشتی مورد بهر‌ه‌برداری قرار گرفت. در تمامی دهکده‌ی المپیک، زباله‌دانی‌هایی با رنگ‌های متفاوت تدارک دیده شده بود، برای دست‌یابی به هدف برگزارکنندگان، یعنی سیاست "صفرزباله" که اعلام کرده بودند. یعنی همگان موظف بودند زباله‌های خود را جدا کنند -پلاستیک‌ها جدا، شیشه‌ها جدا و دیگر زباله‌ها در ظرفی جدا- و بخش قابل بازیافت زباله‌ها به عنوان یک منبع تجدیدشونده مورد استفاده قرار خواهد گرفت و هم‌چنین تمام لیوان‌های چای عرضه شده در دهکده‌ی المپیک، در سطل‌های خاصی انداخته شدند که بعداً تبدیل به کمپوست خواهد شد.
شایان ذکر است که برگزار کنندگان موفق شدند با تأسیس و راه‌اندازی سیستم بازیافت آب و حضور بزرگ‌ترین کارخانه‌ی بازیافت آب بریتانیا که در کنار دهکده‌ی المپیک قرار دارد، مصرف آب آشامیدنی مورد نیاز را در مدت بازی‌ها، به میزان ۴۰درصد کاهش دهند.
اما برگزار کنندگان برای جلوگیری از افزایش بودجه‌ی بازی‌ها، بودجه‌ای که بالغ یازده میلیارد دلار بود، که به خودی خود پنج‌برابر بیش از پیش‌بینی‌های اولیه بود، سعی کردند برای تأسیسات، از اماکن موجود استفاده کنند و در این زمینه، المپیک لندن بسیار موفق بوده است. به طور مثال، رقابت‌های تنیس در همان ورزشگاه معروف "ویم‌بلدون" برگزار شد و یا ورزشگاه‌های دائمی فقط در صورتی تأسیس گشت که بتوان در آینده از آن‌ها استفاده کرد. وگرنه بسیاری از ورزشگاه‌ها به صورت موقتی بنا شده‌اند؛ مانند محل برگزاری رقابت‌های والیبال ساحلی و یا این‌که از امکان نمادین لندن به عنوان محل برگزاری برخی رقابت‌ها استفاده شد؛ به‌طور مثال، پارک معروف وسط لندن، ملقب به "هایدپارک".
از سوی دیگر، در ساختن ورزشگاه‌ها نیز برگزار کنندگان تلاش داشتند تا از ابزار و لوازم و موادی استفاده کنند که از میزان کربن کمی برخوردار باشد تا این‌که در حد امکان، از تولید دی‌اکسید کربن جلوگیری شود. هم‌چنین در تمامی ورزشگاه‌هایی که ساخته شده‌اند، حداکثر تلاش شده است تا از بیشترین نوررسانی طبیعی برخوردار باشند و از مصرف بی‌رویه‌ی انرژی جلوگیری شود.

هم‌چنین به‌طور مثال، دو ورزشگاه مخصوص واترپلو و ورزشگاه بسکتبال بازی‌ها، طوری ساخته شده‌اند که اکنون تخریب کامل آن‌ها آغاز خواهد شد و بخشی از مواد و تأسیسات در نقاط مختلف کشور مورد استفاده قرار خواهد گرفت و باقی‌مانده به طول کامل مورد بازیافت قرار می‌گیرد.
جالب‌ترین نکته این است که ورزشگاه المپیک شهر لندن، با گنجایش ۸۰هزار نفر -که با پیشینه‌ی بسیار ناخوشایند ورزشگاه المپیک ۹۰هزار نفره‌ی پکن، مورد انتقاد قرار گرفته بود، چرا که گنجایش بالای این ورزشگاه سبب شده بود که دیگر ورزشگاه المپیک پکن، تنها به ندرت استفاده شود- طوری ساخته شده که در پایان بازی‌ها با روشی هم‌گام و محافظ محیط زیست، این ورزشگاه تبدیل به ورزشکاهی ۲۵هزار نفره شود و ۵۵هزار صندلی آن در ورزشگاه‌های دیگر کشور مورد استفاده قرار خواهند گرفت و شایان ذکر است که در تمامی بناها، در حد امکان، به جای جوشکاری، از پیچ و مهره استفاده شده تا فرایند بازیافت و متلاشی کردن بناها ساده‌تر و هم‌گام‌تر با محیط زیست باشد.
به هرحال، برگزار کنندگان المپیک ۲۰۱۲ لندن امیدوارند با تمامی این تمهیدات سبز، در آینده از شهر آن‌ها، همانند پکن و یا آتن، به عنوان بازی‌هایی آلاینده برای محیط زیست یاد نشود.
شایان یادآوری است که بسیاری از ورزشگا‌ه‌های بنا شده برای المپیک پکن، به طور مثال، ورزشگاه بسیار مدرن مختص والیبال این شهر، دیگر مورد استفاده قرار نگرفته‌اند و به حال خود رها شده، می‌توانند در آینده به یک فاجعه‌ی زیست‌محیطی تبدیل شوند و یا بدترین نمونه، یعنی شهر آتن، که برای ساخت تأسیسات مورد نیاز برای میزبانی المپیک ۲۰۰۴، بیش از ۹ میلیارد یورو هزینه کرد. تأسیساتی که اکثریت قریب به اتفاق آن‌ها، در حال حاضر، به حال خود رها شده‌اند و به خرابه‌هایی آلاینده تبدیل می‌شوند.
تا به حال، تنها دو شهر در تاریخ المپیک‌ها موفق شده‌اند با تلاش و آینده‌نگری خوب برگزار کنندگان خود، بازی‌هایی را برگزار کنند که به دنبال آن، بخشی از شهر به صورت مثبت تغییر کند و به طور پایدار شهروندان بتوانند از امکانات بهره‌مند شوند. این دو شهر عبارتند از بارسلونای اسپانیا در ۱۹۹۲ و المپیک مونترال کانادا در سال ۱۹۷۶.