روز مادر در فرانسه و ایران La fête des mères en France et en Iran

پس از انقلاب اسلامی به فرمان رهبر انقلاب، تاریخ «روز مادر» را تغییر دادند و بیستم جمادی الثانی، زادروز فرضی فاطمۀ زهرا، دختر پیامبر اسلام، را روز مادر تعیین کردند. انقلابیان شیعی معتقدند که فاطمۀ زهرا نمونه‌ای است ازمادری مهربان و همسری باوفا. جشن‌ها فرصت‌هایی سودمند و ابزار‌هایی کارآمد در دست حکومت‌گران هستند تا ایده‌های سیاسی و ایدئولوژیکی خود را تبلیغ کنند.

شنوندگان عزیز، سلام !
Chers auditeurs bonsoir

یکشنبۀ گذشته، سی و یکم ماه می، مردم فرانسه مراسم روز مادر را که به آن « جشن مادران» نیز می‌گویند، برگزار کردند. این روز را در بیشتر کشورهای فرانسوی زبان در آخرین یکشنبۀ ماه می جشن می‌گیرند. نخستین نشانه‌های «روز مادر» را در یونان باستان یافته‌اند. یونانیان باستان، رِئا، دختر آسمان و زمین یعنی اورانوس و گایا، را مادر خدایان می‌پنداشتند که بعضی‌ها به آن «پاندورا» نیز می‌گفتند. آنان این خدا را با برگزاری جشن‌های بهاری گرامی می‌داشتند. همتای رئا در اساطیر رومی «کوبِله» نام دارد. این الهه همتایانی نیز در تمدن‌های خاور میانه داشت.

La fête des mères est aujourd’hui célébrée dans la plupart des pays du monde. Bien que les premières traces de sa célébration soient attestées dans la Grèce antique, elle a, sous sa forme actuelle, une histoire plus ou moins récente. En France, elle remonte au 10 juin 1906, jour où dans le village d’Artas en région Rhône-Alpes une cérémonie se déroule pour la première fois en l’honneur des mères de familles nombreuses. Mais c’est en 1918 que la ville de Lyon célèbre « la journée des mères » en hommage aux mères et aux épouses qui ont perdu leur fils et leur mari pendant la Première guerre mondiale. Cette journée sera officialisée en 1929 dans le cadre de la politique nataliste de la République

بعضی رسانه‌های فرانسویِ وابسته به راست افراطی، بنیان‌گذاری روز مادر را در کشور فرانسه به مارشال پِتن و حکومت ویشی نسبت می‌دهند. اما حقیقت جز این است. این روز را فرانسویان پیش از تشکیل حکومت ویشی در ژوئیۀ 1940 جشن می‌گرفتند. نخستین بار آن را در ژوئن 1906 در روستایی به نام «آرتَس» در جنوب شرقی فرانسه به افتخار خانواده‌های پر جمعیت جشن گرفتند و سپس در سال 1928 در شهر لیون به افتخار مادران و همسرانی که پسر یا شوهرشان را در جنگ اول از دست داه بودند. درواقع، حکومت ویشی به این جشن معنایی دیگر داد. در سال 1942، مارشال پِتَن در پیام رادیویی‌اش به زنان، آنان را الهام‌بخش تمدن مسیحی خواند که وظیفۀ شان زادن و پروراندن مردانی سالم و مردمانی نیرومند است.

En Iran, avant la révolution islamique de 1979, le régime impérial avait désigné le 16 décembre, jour de la naissance de la mère de l’impératrice, comme « la journée des mères ». Par ce choix, le régime cherchait, d’une part, à honorer la famille impériale et d’autre part, à mettre en valeur une certaine image de la femme moderne. Évidemment, les révolutionnaires islamiques ont aussitôt modifié la date en la faisant coïncider avec le jour hypothétique de la naissance de Fatima, fille du Prophète. Cependant les Iraniens nationalistes considèrent que cette journée a toujours existé dans leur calendrier, se référant à un génie bénéfique du zoroastrisme considéré comme gardien de la terre et de la fertilité

مارشال پِتَن در پیام رادیویی‌اش به زنان، از آنان زیر عنوان بخشندگانِ حس نظم و انضباط، دلبستگی به کار، فروتنی و احترام یاد کرد، ارزش‌هایی که، به گفتۀ او، پرورانندۀ مردان سالم و مردمانی نیرومند هستند. شکی نیست که رهبر حکومت ویشی با این سخنان می‌خواست روز مادر را به ابزاری برای پیشبرد آرمان‌های ایدئولوژیکی‌اش تبدیل کند. اصولاً جشن‌ها فرصت‌هایی سودمند و ابزار‌هایی کارآمد در دست حکومت‌گران هستند تا ایده‌های سیاسی و ایدئولوژیکی خود را تبلیغ کنند. پس از جنگ جهانی دوم، با تصویب قانون 24 می 1950 جمهوری فرانسه روز مادر را روز قدردانی از همۀ مادران فرانسوی تعیین کرد.

Pendant la Deuxième guerre mondiale, le régime de Vichy a utilisé la journée des mères pour faire avancer ses idées rétrogrades sur la femme et inciter les Français à célébrer une féminité réduite à la maternité. Mais après la guerre, cette appropriation de la « journée des mères» par le pouvoir politique a été abandonnée. La loi du 24 mai 1950 stipule qu’avec la célébration de la « Fête des mères », la République rend officiellement hommage aux mères françaises sans arrière-pensée politique et idéologique

در ایران، پیش از انقلاب اسلامی، روز مادر را هرسال در 25 آذر، روز تولد فریدۀ قطبی، مادر فرح دیبا جشن می‌گرفتند. بعضی از فمینیست‌های ایرانی معتقدند که رژیم گذشته با تعیین این روز به عنوان روز مادر می‌خواست نمونه‌ای مدرن از زن ایرانی را به نمایش بگذارد. پس از انقلاب اسلامی به فرمان رهبر انقلاب، تاریخ این روز را تغییر دادند و بیستم جمادی الثانی، زادروز فرضی فاطمۀ زهرا، دختر پیامبر اسلام، را روز مادر قرار دادند. انقلابیان شیعی معتقدند که فاطمۀ زهرا نمونه‌ای است ازمادری مهربان و همسری باوفا.

Comme tant d’autres fêtes populaires, le pouvoir politique en Iran a confisqué la « journée des mères » pour consolider ses assises idéologiques. Pour les islamistes chiites au pouvoir, la fille du Prophète est l’exemple par excellence d’une mère généreuse et l’emblème d’une épouse fidèle

شاد و خرم باشید!

Je vous souhaite santé, bonheur et prospérité
Et j’espère vous retrouver dans la prochaine émission