از دهه‌های نخست قرن بیستم، موسیقی‌دان‌ها به فکر نو کردن موسیقی بودند. در شوروی انقلابی و در اروپا، جریان‌های فکری و هنری «ترقی‌خواه» ایمان داشتند که موسیقی جدید تنها با توسل به علم و تکنولوژی جدید آفریده خواهد شد. کاربرد اصوات صنعتی و صداهای زندگی روزمره در موسیقی از همین سالها باب شد.
بندر باکو، ساحل دریای خزر، آذربایجان شوروی: روز هفتم نوامبر سال ١٩٢٢، مراسم پنجمین سالگرد پیروزی انقلاب بلشویکی با عظمتی کم‌سابقه برگزار می‌شود.
سوت کارخانه‌های بندر نفتی باکو، ناوگان نظامی شوروی در دریای خزر، توپخانه، هفت هنگ پیاده‌نظام، ناقوس‌های شهر، ده‌ها کامیون، ٢٥ لوکوموتیو بخار و هواپیماهای آب‌نشین، همراه با یک ارکستر بزرگ و گروه کر، همگی منتظر فرمان رهبر ارکستر، آرسنی آوراموف (Arseny Avraamov) هستند تا سمفونی یگانۀ خود را آغاز کنند...
آرسنی آوراموف که «سمفونی آژیرها» را برای بزرگداشت انقلاب خلق کرده بود، می‌خواست با اجرای استثنایی خود در باکو، هنر «طراز نوین» و موسیقی عصر صنعت را به دنیا بنمایاند.
پایان موسیقی به عنوان «اصوات و الحان خوش»
اثر استثنایی آوراموف خیلی زود فراموش شد اما امروزه با شنیدن ضبطی که از اجرای یگانۀ آن در باکو به جا مانده، می‌بینیم که ابتکارهای این آهنگساز انقلابی در کاربرد اصواتی مثل آژیر کارخانه یا سوت قطار، در دهه‌های بعد ادامه یافته است.
به هر حال «سمفونی آژیرها» که نام آن به اصوات دنیای صنعتی اشاره دارد یکی از اولین آثار موسیقی قرن بیستم به شمار می‌آید که صداهایی غیر از صدای سازهای موسیقی را به عنوان عنصر اصلی اثر به کار گرفته است.
در ورای این اثر، ایدئولوژی یا جهان‌بینیّ نهفته است که در زمان خود بی‌شک انقلابی بود: اعتقاد راسخ دو سه هزار سالۀ بشریت مبنی بر این که موسیقی یعنی اصوات و الحان خوش، ناگهان بی‌اعتبار شناخته شد.
سالها بعد در فرانسه، یک مهندس موسیقیدان به اسم پیر شفر (Pierre Schaeffer) که علاقۀ زیادی به کار در استودیو داشت، با کاربرد اصوات روزمره و همچنین صدای انسان و آلات موسیقی شیوه‌ای را ابداع کرد که به نام موسیقی کونکرت یا انضمامی شهرت یافت. در زمان پیر شفر، یعنی سالهای بعد از جنگ دوم جهانی، هنوز کاربرد کامپیوتر معمول نبود و او همۀ آثارش را با چیدن و چسباندن نوار مغناطیسی خلق می‌کرد.
اما با ورود کامپیوتر و تکنولوژی‌های قابل دسترس الکترونیکی، راه‌های تازه‌ای گشوده شد که این خود حکایت دیگری است.
بخشهای کوتاهی از «سمفونی آژیرها» را که در سال ١٩٢٢ ضبط شده در فایل صوتی گوش کنید.
دریافت رایگان خبرنامهبا خبر-پیامک های ما اخبار را بصورت زنده دریافت کنید
آبونه شوید