با فرارسیدن ماه مهر و آغاز سال تحصیلی و همزمان گشایش دانشگاه‌ها، یکی از پرسش‌هائی که معمولاً در مورد وضعیت دانشجویان مطرح می‌شود، چگونگی فعالیت‌های صنفی در دانشگاه‌ها و نیز آزادی‌های مربوط به انجمن‌های دانشجوئی، نشریات دانشجوئی و فعالیت‌های فرهنگی، اجتماعی و سیاسی دانشجویان است.
در پرتو سال‌های دشواری که جنبش دانشجوئی کشور پشت سر گذاشت و بویژه ضرباتی که بر پیکر فعالیت‌های صنفی- سیاسی دانشجویان وارد شد و در نتیجه آن، رهبران این جنبش سال‌های زیادی را در زندان های کشور گذراندند، این امید کمرنگ بوجود آمده بود که با تغییر دولت احمدی نژاد و روی کار آمدن دولتی که به دانشجویان نوید آزادی‌های بیشتر داده بود، زخم‌های جنبش دانشجوئی التیام یابند و تحرکات دانشجوئی دوباره جان گیرند.
با این حال ، با گذشت سه سال از آن نویدها، علائم ناچیزی از تغییر در دانشگاه‌ها به چشم می‌خورد و هیچ دانشگاهی شاهد جان گرفتن دوباره جنبش دانشجوئی نشد.
پرسش این است که سال تحصیلی جدید کدام چشم‌انداز را در مقابل خود قرار داده است؟ هوای تازه ای برای تنفس، یا نبرد روزمره و فرساینده ای با مقررات عبوس و دست‌و پاگیری که جنبش دانشجوئی را باز هم بیشتر از نفس بیاندازد و از درون بپوساند؟
در گفتگوئی با دو تن از فعالان سابق دانشجوئی در ایران، که هر دو مجبور به ترک کشور شده اند، آقایان مهدی عربشاهی، دبیر سابق دفتر تحکیم وحدت و پیمان عارف، عضو سازمان دانشجویان و دانش آموختگان جبهه ملی ایران، می کوشیم تحولات پیش روی جنبش دانشجوئی ایران را در سال تحصیلی جدیدی که آغاز شده است، گمانه‌زنی کنیم و توانائی های آن و موانع پیرامون آن را بشناسیم.
مهدی عربشاهی در این گفتگو با اشاره به نامه 92 تشکل دانشگاهی، به حسن روحانی رئیس جمهوری،اظهار عقیده می‌کند که در میان دانشجویان این تصور هست که دولت روحانی هنوز نتوانسته است وعده‌هایش را مبنی بر این که فضای امنیتی را در دانشگاه‌ها بر چیند، به مرحله اجرا بگذارد.
عربشاهی در پاسخ به این پرسش که هم اکنون چه نیروهائی به ایجاد موانع امنیتی در دانشگاه اشتغال دارند؟ از ٣ نهاد نام می برد: یکی، کمیته‌های انضباطی که کار ویژه آنها رسیدگی به تخلفات دانشجویان است. او می‌گوید این نهاد بویژه در دوره آقای احمدی‌نژاد هر نوع فعالیت منتقدانه را با احکام اخراج و ... کنترل میکرد.
نهاد دوم، اداره حراست است که نماینده سازمان های امنیتی در درون دانشگاه بشمار می رود. مأموران این تشکل رسماً به دانشجویان هشدار می دهند که برای هرکس پرونده‌ای از فعالیت‌هایش می سازند و این یک کنترل مداوم و درون‌دانشگاهی است.
نهاد سوم دفاتر نمایندگی ولی فقیه در دانشگاه‌هاست که نیروئی است که در تمام شوراهائی که در دانشگاه وجود دارد، از جمله در شورای فرهنگی دانشگاه نقش مسلط را بعهده دارد. آنها هستند که تعیین می کنند چه برنامه ای قابل اجراست و چه تشکلی می‌تواند مجوز فعالیت داشته باشد. در همه این موارد نماینده ولی فقیه نقش اصلی را دارد.
مهدی عربشاهی سپس به نیروهای امنیتی بیرون از دانشگاه اشاره می کند که بروایت او هم وزارت اطلاعات را شامل می‌شود و هم اطلاعات سپاه را که این هردو به یاری نهادهای قضائی، کنترل فعالیت های دانشجویان را زیر نظر دارند.
بعقیده عربشاهی در حال حاضر بیشتر نهادهای امنیتی خارج از دانشگاه نقش خود را در جلوگیری از فعالیت دانشجویان ایفا می‌کنند.
باید اضافه کرد که در این گفتگوها، پیمان عارف نهاد چهارمی بنام "هیأت گزینش" را هم به سه نهادی که عربشاهی برشمرده بود اضافه کرد.
پیمان عارف در بخشی از صحبت هایش با توجه به تجارب خود در دانشگاههای ایران و نیز ترکیه، اظهار عقیده کرد که فعال دانشجوئی نباید به یک فعال سیاسی حرفه ای مبدل شود و در مقابل حکومت‌ها قد علم کند و در نتیجه مجبور باشد هزینه‌های آن را هم بپردازد.
عارف می گوید بعد از 18 تیرماه سال 78، و در اوایل دهه 80، جنبش دانشجوئی ایران به یک جنبش حرفه‌ای سیاسی تبدیل شد، و وزن قابل توجهی در فضای سیاسی کشور پیدا کرد. از آن پس بود که تشکل‌های دانشجوئی وابسته به حکومت به سمت تشکل‌های شبه نظامی رفتند و وجه امنیتی خود را پر رنگ کردند.
بعقیده وی، از این مقطع به بعد، بسیج، نماینده تمام‌عیار حکومت در دانشگاه شد و نقش سرکوب را بعهده گرفت.
او نتیجه میگیرد که سیاست ورزی حرفه ای در درون دانشگاه‌ها و بوسیله دانشجویان، راه را بار دیگر برای سرکوب و کنترل روزافزون دانشگاه باز خواهد کرد.
بروایت پیمان عارف، در ترکیه این طور نیست که یک تشکل دانشجوئی در قامت یک حزب حاضر شود و مثلاً طرح رفراندوم و یا تحریم انتخابات بدهد. او نتیجه میگیرد که اگر بار دیگر در ایران فضای دانشگاه مهیا شد، کار ویژه‌های جنبش دانشجوئی باید بازخوانی شوند.
پیمان عارف در داوری نسبت به نقش دولت روحانی در دانشگاه‌ها عقیده دارد که این دولت با سپردن وزارت علوم به دکتر فرهادی، شانس تغییر دادن وضعیت دانشگاه را عملاً از دست داد. او می گوید در یک داوری منصفانه دولت روحانی تلاش کرد در آن یک سال اول گام‌هائی را برای آزادی‌های آکادمیک بردارد و سه وزیری که معرفی کرد در این سمت و سو قرار داشتند. ولی با آمدن دکتر فرهادی او دانشگاه را تسلیم اصولگرایان کرد.
مشروح گفتگو با آقایان مهدی عربشاهی و پیمان عارف را با کلیک روی فلش روی عکس، در فایل صوتی گوش کنید.
دریافت رایگان خبرنامهبا خبر-پیامک های ما اخبار را بصورت زنده دریافت کنید
آبونه شوید