بیمه روستائیان، طرح ورشکسته‌ای قربانی ناکارآمدی و کسری بودجه

هفته گذشته، حسن هاشمی وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، طی سخنانی از جمله به موضوع بیمه‌های روستائی در ایران اشاره کرد و گفت که بنظر او این طرح یک پروژه شکست خورده است. او اعتراف کرد که مشکلات بیمه روستائی در این دولت همچنان پابرجا هستند. باید یادآوری کرد که مدتی پیش از وزیر بهداشت، یکی از نمایندگان مجلس هشتم، حسن لیچائی که عضو کمیسیون بهداشت و درمان بود، بیمه‌های روستائی را «بی‌خاصیت‌ترین بیمه کشور» توصیف کرده بود.

خانهٔ بهداشت کوچک‌ترین واحد بهداشتی درمانی شبکه‌های بهداشتی درمانی است که در روستاهای ایران وجود دارد.

براستی چرا چنین انتقادات آشکاری از وضعیت بیمه روستائیان توسط مقامات کشور مطرح می شود؟ در سخنان وزیر بهداشت تنها عاملی که برای توجیه این شکست مطرح می‌شود محدودیت منابع مالی دولت است؛ به این معنی که برای استقرار بیمه‌ها در سراسر مناطق روستائی کشور، به زیر ساخت‌هائی نیاز است که فراهم کردن آنها از عهده دولت برنمی‌آید.

در گفتگوئی با خانم بنفشه سام‌گیس، روزنامه نگار اجتماعی در تهران، از او درباره وضعیت بیمه روستائیان می‌پرسیم.
او در توضیح سازوکارهائی که دولت برای تحقق بیمه روستائیان موظف به انجام آنها شده بود می گوید: وزارت بهداشت بقصد تأمین خدمات بهداشتی و سلامتی روستائیان موظف شده بود برای جمعیت حداکثر 1,500 نفر یک خانه بهداشت و برای جمعیت حداکثر 9,000 نفر یک مرکز درمانی درنظر بگیرد.

بروایت سام‌گیس متأسفانه وزارت بهداشت در طول یازده سال گذشته با کسری بودجه مواجه بوده است. در نتیجه بخصوص در استان‌های «محروم» که حداقل ١٠ استان را شامل می شود، روستائیان هم از نظر خدمات درمانی، هم از نظر پوشش بیمه اجتماعی و هم از نظر مزایای دوره بازنشستگی و از کار‌افتادگی، بشدت دچار مشکل هستند.

بنفشه سام‌گیس از آخرین بازدید خود از استان "هرمزگان" یاد می کند که جزو استان‌های محروم کشور بشمار می آید. او از قول روستائیان نقل می کند که برای رسیدن به نزدیک‌ترین مرکز درمانی، روستائیان باید سی کیلومتر راه‌پیمائی کنند. در حالیکه در دستورالعمل وزارت بهداشت، تأکید شده بود که این خانه‌های بهداشت یا مراکز درمانی باید طوری مستقر شوند که ساکنان روستاهای اطراف حداکثر یک ساعت پیاده‌روی داشته باشند تا به اولین خانه بهداشت یا مرکز درمانی برسند، در حالیکه ٣٠ کیلومتر فاصله، مساوی با ساعت‌ها پیاده روی است.

سام گیس می‌گوید، به این ترتیب ناتوانی دولت‌های متعدد در تأمین نیازهای بهداشتی روستائیان، ٣٠ درصد جمعیت کشور را در محرومیت از خدمات بهداشتی نگاه داشته است؛ در نتیجه بسیاری از روستائیان مجبورند بجای اینکه به خانه های بهداشت و مراکز درمانی روستائی بروند، به شهرها بیایند و خدمات پزشکی بگیرند.