خرید هواپیماهای "بوئینگ" و "ایرباس" به بن‌بست ترامپ خورده است
نتشر شده در:
گوش کنید - ۱۳:۴۲
خرید هواپیماهای "بوئینگ" و " ایرباس" از سوی ایران با مشکل جدی روبرو شده است و این موضوع هم اکنون مبدل به يكی از پر چالش‌ترين موضوعات در وزارت راه و شهرسازی، وزارت امور خارجه و دولت حسن روحانی شده است. مصوبه هفته گذشته مجلس نمایندگان آمریکا در خصوص ممنوعیت حمایت مالی از فروش هواپیما به ایران در حالی که تا دوماه دیگر دونالد ترامپ قدرت را در آمریکا به عهده خواهد گرفت، تردیدها برای تعامل "بوئینگ" و "ایرباس" با ایران را به شدت افزایش داده است. درحالی كه ورود هواپیماهای بوئينگ و ايرباس به بن بست ترامپ برخورد كرده، گزينه‌های ديگر هنوز روی ميز قرار دارند. مقامات صنعت هوایی کشور در کنار مذاکره با دو شرکت هواپیماسازی "میتسوبیشی" ژاپن و " اِی تی آر"ATR ایتالیا برای خرید هواپیما، به تازگی با شرکت هواپیماسازی " "کومَک"Comacچین، نیز گفت‌وگو کردند.مذاکره مقامات ایرانی با این سه شرکت هواپیماسازی، در شرایطی در حال انجام است که پیش تر، ایران برای خرید یا اجاره در حدود ۲۵۰ فروند هواپیمای مسافربری، با بوئینگ و ایرباس وارد مذاکره شده بود و در این راه به توافق هایی دست یافته بود.
این مجله اقتصادی به موضوع چالش‌های بر سر راه ایران برای تعامل با "بوئینگ" و "ایرباس" و همچنین گزینه‌های احتمالی جانبی ایران برای تأمین هواپیماهای مسافربری مورد نیاز این کشور از دیگر سازنده‌های هواپیما اختصاص دارد.
پس از توافق هسته ای وین و با توجه به فرسوده بودن و کمبود هواپیماهای مسافربری در ایران، مذاكره برای خريد و یا اجاره حدود ٢۵٠ فروند هواپيما از دو شركت ايرباس و بوئينگ در دستور كار دولت حسن روحانی قرار گرفت. بازار هواپیماهای مسافربری نو در ایران در حدود ۵۰۰ فروند برآورد می شود. پس از لغو تحریم‌ها، دولت ایران اعلام کرد که طی دهه آینده این کشور به حدود ۴۰۰ تا ۵۰۰ فروند هواپیمای مسافربری نیاز دارد.
پیش از مصوبه اخیر مجلس نمایندگان آمریکا در باره ممنوعیت حمایت مالی از فروش هواپیما به ایران ، مقام‌های ایران و شرکت بوئینگ آمریکا در هفته های اخیر از نهایی شدن قرارداد ۸۰ فروند هواپیمای مسافربری این شرکت آمریکایی با ایران خبر داده بودند. همچنین مذاکرات در باره توافق ایران و ایرباس برای خرید ١١٨ فروند هواپيمای مسافربری مراحل نهایی خود را طی می کند.
آیا فروش بوئینگ به ایران در شرف منتفی شدن است؟
یک هفته پس از پیروزی دونالد ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا، مجلس نمایندگان این کشور با اکثریت جمهوری خواه ممنوعیت حمایت مالی از فروش هواپیما به ایران را تصویب کرد. هرچند برای اینکه این ممنوعیت علیه ایران مبدل به قانون شود، باید به تصویب مجلس سنا و تأیید رئیس جمهوری آمریکا برسد، اما با توجه به اینکه جمهوری خواهان در مجلس سنا اکثریت دارند و دونالد ترامپ تا دوماه دیگر وارد کاخ سفید می شود، هیچ مانعی بر سر راه تبدیل این مصوبه به قانون وجود ندارد.
در همین حال، شرکت "بوئینگ" اعلام کرده که از دستور دولت جدید آمریکا در فروش و یا عدم فروش هواپیمای مسافربری به ایران پیروی می کند. "تیم نیل" سخنگوی شرکت بوئینگ، در این زمینه گفته که اگر دولت دونالد ترامپ فروش هوایپما به ایران را ممنوع سازد، شرکت بوئینگ از این تصمیم پیروی خواهد کرد.
دکتر فریدون خاوند، اقتصاد دان مقیم فرانسه می گوید، وضع بسیارپیچیده ای پیش آمده و سرنوشت فروش هواپیماهای بوئینگ به ایران به بسیاری دیگر از روابط ایران با ایالات متحد آمریکا و به طور کلی روابط ایران با جامعه اقتصادی بین المللی تأثیر خواهد گذاشت. فریدون خاوند می گوید با توجه به اهمیت این موضوع، تصمیم گیری در باره این موضوع حساس موکول به ورود آقای ترامپ به کاخ سفید در ژانویه آینده خواهد شد. فریدون خاوند می گوید در این ارتباط، دو سناریو خوش بینانه و بدبینانه وجود دارد...
آیا عدم تعامل بوئینگ با ایران موجب کنار کشیدن ایرباس از بازار ایران می شود؟
در همین حال، معاون مدیر عامل "ایرباس" گفته که این شرکت در مراحل نهایی مذاکره با ایرانی‌هاست ولی این مصوبه، شرایط عدم قطعیت را ایجاد کرده است. معاون ایرباس با اشاره به وتوی احتمالی اوباما با لحنی مأیوسانه گفته: چه اوباما این طرح را امضاء کند و چه امضا نکند، این اقدام در زمانی که ترامپ در حال تبدیل شدن به رئیس‌جمهور آمریکاست، خبر خوبی نیست.
در صورتی که کنگره و دولت جدید آمریکا مانع فروش هواپیماهای بوئینگ به ایران شوند، آیا این موضوع تعامل ایرباس با ایران را زیر پرسش ببرد؟
فریدون خاوند می گوید، با توجه به این مسئله که بیش از ۱۰ درصد از تکنولوژی ایرباس تکنولوژی آمریکایی است، ایرباس برای فروش هواپیماهایش به ایران باید از وزارت خزانه داری آمریکا مجوز بگیرد. او می گوید در صورتیکه آمریکا به بوئینگ برای ورود به بازار ایران مجوز ندهد، بسیار بعید به نظر می رسد که این مجوز را برای ایرباس صادر کند.
فریدون خاوند همچنین تأکید میکند که موضوع عدم همراهی بانک های اروپایی و خصوصاً فرانسوی می تواند تعامل ایرباس با ایران را با چالش روبر سازد...
گزینه های جانبی ایران برای تأمین هواپیما از شرکت های دیگر جهان کدامند؟
موانع بر سر راه تعامل ایران با بوئینگ و ایرباس، میتواند استراتژی ایران برای نوسازی ناوگان هوایی این کشور را تغییر دهد.
این روزها ایران روی گزینه‌های دیگر برای خرید هواپیما فکر میکند. مقامات صنعت هوایی کشور در کنار مذاکره با دو شرکت هواپیماسازی "میتسوبیشی" ژاپن و " اِ تی آر" ایتالیا برای خرید هواپیما، به تازگی با شرکت هواپیماسازی کومک (Comac) چین، وارد مذاکره شده اند.
تعامل ایران با شرکت "اِ تی آر" ایتالیا
فرهاد پرورش، مدیرعامل ایران ایر گفته که مذاکرات با شرکت "ای‌تی‌آر" ایتالیا انجام شده و توافقات اولیه به دست آمده است. به این ترتیب ایران، ۲۰ فروند هواپیمای "ای‌تی‌آر" در دوره ۳ تا ۴ ساله تحویل خواهد گرفت. این مقام مسوول همچنین اظهار کرده است که ۲ تا ۴ فروند از این هواپیما تا پایان سال ۲۰۱۶ میلادی به ایران تحویل داده خواهد شد.
این هواپیماهای کوچک ۷۰ نفر ظرفیت دارند و به‌عنوان هواپیمای ملخی می توانند در ناوگان هوایی کشورها پرواز کنند. به گفته این مقام مسوول، مقرر شده است شرکت "ای‌تی‌آر" صد درصد مبلغ خرید این هواپیماها را فاینانس کند. همچنین خرید این هواپیماها نیز به‌صورت اجاره به شرط تملیک است.
شرکت هواپیمایی "میتسوبیشی" ژاپن
دومین شرکت هواپیماسازی که ایران برای خرید هواپیما با آن وارد مذاکر شده است، شرکت هواپیمایی"میتسوبیشی" ژاپن است. "ایران‌ایر" خواستار خرید ۸۰ فروند هواپیمای ۷۰ نفره شرکت میتسوبیشی است. ایران ایر قصد دارد از این هواپیماها در مسیرهای داخلی استفاده کند. متقابلا این شرکت هواپیماسازی نیز برای فروش هواپیماهای مسافربری با ظرفیت مسافر بیشتر خود که در دست تولید دارد، در حال مذاکره با ایران است. بخش هواپیمایی صنایع سنگین میتسوبیشی از سپتامبر سال گذشته، یعنی چهار ماه قبل از لغو تحریم‌های ایران توسط آمریکا، بررسی بازار ایران را آغاز کرده است.
شرکت هواپیمایی "کومَک"
هواپیمای تجاری "کومَک"چین، سومین شرکت هواپیماسازی است که مورد نظر مقامات ایرانی برای خرید هواپیما قرار گرفته است. عباس آخوندی وزیر راه و شهرسازی در سفر اخیر خود به چین از شرکت و کارخانه طراحی هواپیماهای مسافری "کومَک" چین در شانگهای بازدید کرد و با مقامات مسئول در این شرکت مذاکره کرده است.
در این دیدار، مدیرعامل کارخانه "کومَک" تمایل خود برای ورود به بازار ایران را اعلام کرده است.
شرکت هواپیمایی تجاری چین با نام اختصاری کومک (Comac) یک شرکت دولتی است که در زمینه ساخت هواپیما فعالیت میکند. این شرکت در سال ۲۰۰۸ در شانگهای چین تاسیس شد. به منظور کاهش وابستگی چین به شرکت‌های ایرباس و بوئینگ، شرکت کومَک هواپیماهای مسافربری بزرگ با ظرفیت بیش از ۱۵۰ مسافر را طراحی و تولید میکند. شرکت مذکور دو نوع هواپیمای اِی آرجی۲۱ و سی ۹۱۹ را به ترتیب با ظرفیت ۹۰ و ۱۵۰ مسافر در دست تولید دارد. در مارس ۲۰۱۱ کومَک و شرکت کانادایی بومباردیر، توافق‌نامه‌ای را برای همکاری‌های استراتژیک بلندمدت در زمینه تولید هواپیماهای تجاری امضا کردند.
این اقدام به منظور شکستن انحصار بوئینگ و ایرباس صورت گرفت. در سال ۲۰۱۱ نیز این شرکت چینی با شرکت ایرلندی "رایان‌ایر" برای همکاری در زمینه توسعه هواپیمای مدل سی ۹۱۹ توافقنامه امضا کرد. این هواپیما رقیب بوئینگ۷۳۷ و ایرباس آ ۳۲۰ به‌شمار می‌رود. اما براساس گزارش نشریه اکونومیست این هواپیما با سه سال تاخیر به بازار عرضه خواهد شد و بعید است تا سال ۲۰۲۰ میلادی در خطوط هوایی قرار گیرد.
از فریدون خاوند می پرسیم که آیا این شرکت های ایتالیایی، ژاپنی و چینی سازنده هواپیما تا چه حد میتوانند نیازهای بازار ایران را تأمین کنند؟ آیا استراتژی ایران برای تعامل با این شرکت ها به عنوان بدیل بوئینگ و ایرباس میتواند استراتژِ مناسبی باشد و منافع ایران را در این زمینه تأمین کند؟
برای شنیدن پاسخ فریدون خاوند به این پرسش ها و همچنین شنیدن نسخه کامل صوتی این مجله اقتصادی بر روی فایل صوتی بالا کلیک نمائید.
دریافت رایگان خبرنامهبا خبر-پیامک های ما اخبار را بصورت زنده دریافت کنید
آبونه شوید