شاگردانی که زمانی در مرکز حفظ و اشاعۀ موسیقی فعالیت می‌کردند گفته‌اند که در آن مرکز، یاد کردن و سخن گفتن از علینقی وزیری چندان پسندیده نبود. اما چگونه ممکن است که مؤسسه‌ای که به دنبال شناخت و حفظ آثار اساتید گذشته بود، از کلنل وزیری، یعنی اولین کسی که آثار همان اساتید را به حافظۀ مکتوب سپرد، دل خوشی نداشته باشد؟
حسین علیزاده که نگاهی واقع‌بین و متعادل به تاریخ موسیقی ایران دارد اشاره می‌کند که "در آنجا (مرکز حفظ و اشاعۀ موسیقی) نباید اسمی از وزیری می‌بردیم".
علیزاده در این گفتگو که تحت عنوان «به جایگاه وزیری در موسیقی ایران ظلم شده است» منتشر شده است، به درستی گوشزد می‌کند که "ما درباره دورانی صحبت می‌کنیم که گذشته از یک اقلیت، بیشتر روشنفکران اتفاقا میهن‌دوست اعتقاد داشتند که اگر قرار است پیشرفت کنیم باید مثل غربی‌ها بشویم و این تبدیل به یک ایدۀ غالب شده بود".
این طرز فکر طی چند دهه به تدریج عوض شد و در اواخر دهۀ چهل خورشیدی، برخی موسیقی‌دانان و اهل فرهنگ، موسیقی و شیوۀ تفکر علینقی وزیری را "غرب‌زده" دانستند.
بازگشت به خود و غرب‌زدگی
در سایت «گفتگوی هارمونیک»، در مقاله‌ای تحت عنوان «بدفهمی از گفتار وزیری»، تأسیس مرکز حفظ و اشاعه موسیقی چنین شرح داده می‌شود که "داریوش صفوت که به تازگی از سفر پنج ساله اش به فرانسه بازگشته بود [...] از طرف مدیر وقت رادیو و تلویزیون دعوت به همکاری شد. این همکاری در جهت ترویج «موسیقی اصیل ایرانی» بود که به گمان مدیران وقت، داشت به فراموشی سپرده می‌شد. مرکز حفظ و اشاعه موسیقی ملی ایران در سال ۱۳۴۸ به طور رسمی آغاز به کار کرد. در این مرکز هنرمندانی که موسیقی ایرانی را سینه به سینه فراگرفته بودند و بیشتر دوران کهولت سن را می گذراندند به کار گرفته شدند. این گروه همان‌هایی بودند که دوره‌ای با روی کار آمدن هنرستان وزیری به حاشیه رانده شده بودند. از این زمان بود که نقدها به وزیری جدی‌تر شد [و سپس] شائبۀ غرب زدگی وزیری مطرح شد، عنوانی که آنروزها بسیار باب بود"...
محسن نامجو و نقد موسیقی سنتی
مرکز حفظ و اشاعه به سرپرستی دکتر داریوش صفوت به پاسداری از سنتی پرداخت که امروزه به عقیدۀ منتقدان، فقط بخشی از موسیقی دورۀ قاجار بود. اما چرا فقط این بخش محدود مورد توجه ویژۀ مرکز قرار گرفت؟
به عقیدۀ محسن نامجو، دلیل آن بود که میراث استادان بزرگ اواخر دورۀ قاجار مثل میرزا عبدالله یا میرزا حسینقلی، برای اولین بار به لطف خط نت نوشته و ثبت شده بود. در حالی که موسیقی قدیم‌تر از آن، نوشته شده نبود. در نتیجه، آثار میرزا عبدالله و هم‌عصرانش به عنوان سند، پایه و اساس نگرشی قرار گرفت که مرکز حفظ و اشاعه نمایندۀ آن بود. جالب اینجاست که نوشته شدن موسیقی میرزا عبدالله هم به دست کلنل وزیری انجام گرفت، یعنی شخصیتی که طرفدار اندیشۀ مدرن بود و می‌خواست موسیقی ایرانی را از کسالت و خمودگی سنتی برهاند...
(بخشی از سخنان محسن نامجو را در بارۀ موسیقی سنتی در فایل صوتی برنامه گوش کنید - مشروح سخنرانی محسن نامجو را می‌توانید در این آدرس گوش کنید: https://youtu.be/HVWZCzaAbaY)
دریافت رایگان خبرنامهبا خبر-پیامک های ما اخبار را بصورت زنده دریافت کنید
آبونه شوید