گذر از میدان مشق تهران سفر در تونل زمان است که بازدیدکننده را به دل اتفاقات تاریخی تهران، در پایتخت ۲۰۰ ساله ایران میبرد. میدان مشق که پیشینه آن به دوران قاجار برمیگردد، در مرکز تهران بین محدوده خیابانهای سپه (امام خمینی) و سی تیر (قوام السلطنه) واقع شده است. این میدان از یک سو نیز در همجواری خیابان فردوسی واقع است و از شمال به خیابان سوم اسفند محدود می شود.
میدان مشق در دورانی کوتاه در دوره رضا شاه پهلوی به نام باغ ملی خوانده میشد. این میدان که در آغاز سربازخانه مرکزی در میانه آن جای گرفته بود، در دوران پهلوی به محل استقرار ساختمانهای دولتی همچون وزارت امور خارجه، کتابخانه ملی، اداره پست، شهربانی و موزه ایران باستان تبدیل شد.
ساختمانها و بناهای این میدان همانند بیشتر ساختمانهای همدوره خود از معماری دورانهای گوناگون تاریخی ایران و شیوههای اروپایی پیروی میکنند.
قدیمیترین ساختمان این مجموعه عمارت قزاقخانه است که در سال ۱۲۸۰ و در زمان فرمانروایی ناصرالدین شاه بنا نهاده شد.
جدیدترین عمارتهای این میدان کتابخانه و موزه ملی ملک (مشهور به حاج حسین ملک) است که برگرفته از معماری سنتی ایران است. این عمارت در سال ۱۳۷۵ خورشیدی حدود یکصد سال پس از ساخت نخستین عمارت میدان مشق ساخته شده است.
در سالهای دهه هشتاد خورشیدی طرح نوسازی میدان مشق، تاریخیترین میدان تهران در هیات دولت به تصویب رسید. این طرح با هدف گسترش موزه ملی ایران، بعنوان بزرگترین موزه آسیا و یکی از پنج موزه بزرگ جهان ارائه شد. با گسترش این طرح، گذار تاریخ معماری ایران از سنتی به دوران مدرن به نمایش درمیآمد تا موزه ملی را در ردیف موزههای بزرگ و مشهور جهان همچون موزههای لوور، بریتانیا، آرمیتاژ و متروپولیتن نیویورک قرار دهد.
باززندهسازی بافت تاریخی شهر تهران
در ماه فوریه میلادی / بهمن ماه خورشیدی، شهر پاریس میزبان همایشی زیر عنوان "احیای مرکز تاریخی تهران : میدان مشق" بود. این همایش در مرکز معماری و میراث در شهر پاریس برگزار بود. در این همایش نمایندگانی از سازمان زیباسازی شهر تهران، پژوهشکده هنر و معماری و شهرسازی-نظر- در تهران ، و دو تن از متخصصان و محققان شهرسازی، آناتول توفانو، استاد مدرسه عالی شهرسازی در پاریس و ایو لوگینبول، استاد و محقق شهرسازی در مرکز تحقیقات علمی فرانسه حضور داشتند.
عناصر و فضاهای بافت شهری عمری محدود دارند و با گذشت زمان دچار تغییر و فرسودگی میشوند. بعبارتی هیچ فضا و بنایی بدون مرمت و بازسازی نمیتواند دوام و عمر طولانی داشته باشد. کارشناسان شهرسازی تاکید دارند که اهمیت و ضرورت حفظ آثار کهن نه به عنوان پدیدهای نمادین، بلکه به دلیل شناخت و سیر تحول و تکامل تاریخ شهرسازی و تمدن شرنشینی باید مورد توجه ویژه قرار گیرد.
توجه به زیرساختهای شهری و معابر پیاده، همچنین حضور اماکن ارزشمند در نزدیکی میدان مشق همچون بازار تهران و کاخ گلستان، نظریهپردازان و متخصصان را بر آن داشت تا در صدد یک هویت بخشی در طرح باززندهسازی مرکز تاریخی شهر تهران برآیند.
در عین حال مرمت شهری سعی در پیوند خلاق بین گذشته و آینده دارد و هدف مرمت و باززندهسازی شهری، امری فراتر از اقدامی کالبدی و فضایی است. هرچند که مرمت شهری میتواند در قالب یک امر فرهنگی برای جامعه فرهنگساز باشد اما جایگاه شهروندان از جمله موضوعاتی است که باید در کنار نقش دولتها در این بازسازی شهری مورد توجه قرار گیرد.
بر اساس قانون ۱۹۶۲ در فرانسه در خصوص حفاظت از ثروتهای تاریخی و هنری و باززندهسازی بناها، میتوان این قانون را نقطه عطفی در تاریخ مرمت معماری شهری این کشور دانست. اما ایو لوگینبول استاد و محقق شهرسازی در مرکز تحقیقات پاریس نگاهی ویژه به باززنده سازی مرکز تاریخی تهران داشت و عدم مشارکت شهروندان در ترمیم این مرکز تاریخی در قلب تهران را بعنوان نقطه ضعف آن تلقی نمود.
بافتهای تاریخی به دلیل قدمت و در غالب موارد فرسودگی و فقدان تاسیسات و خدمات اولیه و ضروری برای زندگی شهری امروز، در پاسخگویی به نیازهای شهروندان خود دچار نارساییهای اساسی هستند. در عین حال برخی نظریهپردازان شهری بر این باورند که با حفظ سنت باید به نیازهای جدید پاسخگو بود. در عین حال باید در جهت انطباق میان بافت تاریخی و جدید با نیازهای جدید، مشارکت مردم در مرمت، عدم تخریب بناها، بازسازی و تعمیر بافتهای تاریخی تلاش نمود.
دریافت رایگان خبرنامهبا خبر-پیامک های ما اخبار را بصورت زنده دریافت کنید
آبونه شوید