فرانسه به سوگ یکی دیگر از خدایانش نشست

مرگ جانی هالیدی، خوانندۀ معروف فرانسوی، تقریباً کلیه صفحات و ویژه نامه های امروز نشریات فرانسه را به خود اختصاص داده است. مردم فرانسه در پی مرگ خواننده ای که همانند بُت ستایشش می کردند، از دیروز در نهایت بهت و ناباوری نوعی عزای عمومی را آغاز کرده اند. نشریات فرانسه کوشیده اند از خلال دهها مقاله و تفسیر و تحلیل دلایل این پدیده را توضیح بدهند.

روزنامۀ "لیبراسیون" جانی هالیدی را میراث فرهنگی فرانسه نامیده که طی شصت سال زندگی نسل های پیاپی این کشور را عمیقاً تحت تاثیر خود قرار داد. "لیبراسیون" همچنین مقاله ای به قلم "ایو سانتاماریا" به چاپ رسانده است که خود نویسندۀ کتابی است با عنوان "جانی، جامعه شناسی یک خوانندۀ راک انرول". "ایو سانتاماریا" در تحلیل پدیدۀ جانی هالیدی به عبارتی از فردریش نیچه فیلسوف آلمانی سدۀ نوزدهم اشاره کرده و نوشته است : نیچه در نخستین اثر راه‌گشایش با عنوان "تولد تراژدی" بر اهمیت "چهره های صریح" برخی خدایان اساطیری تأکید می کند که نظیر "آپولون" به گرایش های عمیق جامعه صراحت و تجسم می بخشند. "ایو سانتاماریا" جانی هالیدی را از جنس همین چهره های شاخص تاریخ یک ملت و در این مورد ملت فرانسه در شش دهۀ گذشته دانسته است.

"ژان پیئر لوگوف"، دیگر جامعه شناس فرانسوی که به زودی اثر جدیدش با عنوان "فرانسۀ دیروز" یعنی فرانسه پیش از سال ۱۹۶٨منتشر خواهد شد، نظری مشابه دارد. او در مصاحبه ای مفصل با روزنامۀ "فیگارو" در توضیح سوگ بزرگ فرانسویان در اندوه از دست دادن یکی از خدایانشان طی شصت سال گذشته، خوانندۀ فرانسوی را تجسم نوعی "اسطورۀ ملی" دانسته و گفته است : این اسطوره به حسرت عمیق سال های جوانی بخش بزرگی از مردم فرانسه آمیخته است که دورۀ پیش از بحران های سال های ۱۹۶۰ و موفقیت و رشد سرمشق دولت رفاه را بعد از دومین جنگ جهانی به یاد دارد. برای این دسته از فرانسویان جانی هالیدی نماد چنین دوره ای است به ویژه اینکه موسیقی "راک انرول" یکی از وجوه بارز فرهنگ جوامع دموکراتیک به شمار می رود.

"ژان پیئر لوگوف" افزوده است که در این معنا می توان جانی هالیدی را نوعی عامل وحدت ملی دانست که توانست طی چند نسل گسست از گذشته را در جامعه ای عمیقاً متحول نمایندگی کند.

در فیگارو می مانیم و اینبار به مطلب دیگری به قلم فیلسوف لیبرال مسلک فرانسوی، "لوک فری" نگاهی می اندازیم که به مرگ تقریباً همزمان "ژان دورمسون"، نویسندۀ فرانسوی، و جانی هالیدی اختصاص یافته است. "لوک فری" گفته است که این دو به تنهایی اجزای مهمی از جامعۀ فرانسه بودند یا آن را نمایندگی می کردند. نویسنده مقاله می گوید : با این حال، یکی از این دو، دورمسون، آریستوکرات بود و دیگری، جانی هالیدی، از میان مردم عادی برخاسته بود. یکی، دورمسون، در حیطۀ ادبیات درخشیده بود و دیگری، جانی هالیدی، در عرصۀ موسیقی به آوازه و شهرت رسید و هر دو یکدیگر را در حد ستایش دوست داشتند. "لوک فری"، دورمسون و هالیدی را به دکارت و مولیر، به دوگل و کلمانسو، به مونتین و هوگو و همچنین به ژان کوکتو و ادیت پییاف تشبیه کرده است : یعنی شخصیت های همجنس و در عین حال منحصربفرد که توانستند به هویت فرهنگی یک ملت، فرهنگ مردم فرانسه تجسم ببخشند.

به غیر از مرگ جانی هالیدی، دیگر موضوع مهم نشریات امروز فرانسه تصمیم غیرمترقبۀ رئیس جمهوری آمریکا، دونالد ترامپ، است که می دانیم دیروز چهارشنبه ششم دسامبر بیت المقدس را به عنوان پایتخت اسرائیل به رسمیت شناخت و با این اقدام موجی از اعتراض و واکنش های جهانی را برانگیخت.

"لوموند" روزنامۀ عصر پاریس در تفسیر این اقدام نوشته است که رئیس جمهوری آمریکا یکه و تنها در مقابل جهان ایستاد و به هشدارهای رهبران جهان از جمله رهبر کاتولیک های جهان، پاپ فرانسیس بی اعتنا ماند و رسماً بیت المقدس را پایتخت اسرائیل خواند. "لوموند" می افزاید که این اولین بار نیست که رئیس جمهوری آمریکا کمتر از یک سال پس از روی کار آمدنش مهمترین تعهدات و پیمان های بین المللی را نقض می کند. لوموند می افزاید ایالات متحد آمریکا در دورۀ زمامداری دونالد ترامپ نابود کردن نظام مناسبات بین المللی را در پیش گرفته که پس از دومین جنگ جهانی توسط خود آمریکا پی ریزی شد. لوموند می افزاید که اعلام رسمی بیت المقدس به عنوان پایتخت اسرائیل نقض دیپلماسی به عنوان شیوۀ حل منازعات سیاسی است.

نشریۀ عصر پاریس یادآوری می کند که بر اساس توافقات اُسلو که با حمایت آمریکا میان اسرائیل و فلسطین در سال ۱٩٩٣ به امضا رسیدند، دولت اسرائیل متعهد شد که در چارچوب توافقات صلح دربارۀ موقعیت حقوقی بیت المقدس با طرف فلسطینی وارد مذاکره شود.

لوموند می نویسد که رئیس جمهوری آمریکا با نقض این توافق و اعلام یکجانبۀ بیت المقدس به عنوان پایتخت اسرائیل صریحاً خطر افزایش تنش و خشونت های جدید را آنهم در منطقۀ انفجاری خاورمیانه افزایش داده بی آنکه بگوید که آیا او اساساً طرحی برای ازسرگیری روند صلح خاورمیانه در سر دارد. لوموند در پایان نوشته است که انگیزه های رئیس جمهوری آمریکا در اتخاذ این تصمیم تلاش بیمارگونۀ او در گسستن و فاصله گیری از رؤسای جمهوری گذشتۀ آمریکا و در عین حال راضی نگه داشتن افراطیون مسیحی و گروه های فشار طرفدار اسرائیل در داخل آمریکا است.

به فیگارو بازمی گردیم که در صفحۀ بین المللی اش مطلبی به چاپ رسانده که می کوشد از خلال ائتلاف جدید دونالد ترامپ و دولت عربستان به راهبرد واشنگتن در خاورمیانه پی ببرد. نویسندۀ مقاله به نقل از کارشناسان بعید ندانسته که راهبرد دولت آمریکا ایجاد جنگ و منازعات بیشتر در منطقۀ بحران زدۀ خاورمیانه باشد. فیگارو افزوده است که برای این منظور رئیس جمهوری آمریکا دست ولیعهد جوان عربستان را باز گذاشته تا هم قدرت مطلق خود را در داخل عربستان گسترش دهد و هم به ماجراجویی هایش در خارج از مرزهای عربستان در خاورمیانه ادامه بدهد. برغم هشدارهای مقامات خود دولت آمریکا از جمله مقامات نظامی این کشور، دونالد ترامپ به این نتیجه رسیده که منطقۀ خاورمیانه مستعد یک دگرگونی بنیادین، یک تولد دوباره است و محرک این تولد یا بقول فیگارو این "بیگ بانگ" ولیعهد عربستان است که می تواند در اتحاد با رئیس جمهوری آمریکا گره های کور خاورمیانه را یکی بعد از دیگری پاره کند.