چگونه آندره گرز به تجسم هویت انتخاباتی چپ فرانسه بدل شده است

در دورۀ معاصر نظریه پردازان لیبرال و چپ گاه به یکسان و گاه به انحای مختلف از طرح پیشنهادی بنوآ هامون یعنی ایجاد یک درآمد همگانی حمایت کرده اند. میلتون فریدمن و آندره گُرز دو نمونۀ شاخص این حمایت، ولو بر اساس نگرش های اقتصادی و اجتماعی کاملاً متضاد هستند. به یک معنا پیشنهاد مهم انتخاباتی بنوآ هامون در اصل پیشنهاد آندره گُرز، نظریه پرداز فقید چپ فرانسوی-اتریشی است که امروز به تجسم مهمترین مطالبۀ اجتماعی و هویت سیاسی چپ فرانسه تبدیل شده است.

پُرترۀ آندره گُرز نظریه‌پرداز فقید چپ فرانسوی-اتریشی SEB JARNOT

 پیروزی بنوآ هامون در دور اول انتخابات مقدماتی حزب سوسیالیست فرانسه به منظور نامزدی در انتخابات ریاست جمهوری این کشور مرهون طرح کلیدی برنامۀ سیاسی او تحت عنوان "درآمد همگانی" یا "درآمد پایه" است.  

 وزیر پیشین آموزش و پرورش فرانسه می گوید که در صورت انتخاب شدن در انتخابات آیندۀ ریاست جمهوری کشورش یک درآمد پایه یا همگانی را معادل ٧٥٠ یورو در این کشور ایجاد خواهد کرد. داوطلب نامزدی در انتخابات ریاست جمهوری فرانسه تأکید می کند که این درآمد در مرحلۀ نخست به محرومترین اقشار و طبقات جامعه و به ویژه جوانان بین  ١٨  تا ٢٥ سال تعلق می گیرد و در مراحل بعد شامل عموم مردم فرانسه صرف نظر از درآمد یا شغل آنان خواهد شد. 

به گفتۀ بنوآ هامون پیشنهاد او متکی به فلسفۀ سیاسی خاص و به ویژه انقلاب اطلاعاتی و دگردیسی های تکنولوژیکی است که در عرصۀ تولید طی دهه های اخیر پدید آمده و از کار پدیده ای نادر ساخته است. او می افزاید که این دگردیسی، انقلابی را نیز در خود مشاغل و فعالیت های تولیدی به وجود آورده و بی توجهی به آن از عوامل بازدارندۀ رشد طی دهه های گذشته بوده است.

نامزد حزب سوسیالیست همچنین با اشاره به آهنگ کُند رشد اقتصادی کشورش می گوید، دهه ها است که همه در انتظار بازگشت رشد قوّی اقتصادی هستند، در حالی که وقت آن رسیده کل تلقی ها و سیاست های گذشته و امروز را  به ویژه در حیطۀ اقتصاد زیر سئوال برد.

"ژان-مارک فری"، فیلسوف و صاحب کرسی "فلسفۀ اروپا" در دانشگاه "نانت" فرانسه ضمن پشتیبانی از طرح پیشنهادی بنوآ هامون، گفته است که در بادی امر طرح پیشنهادی نامزد جوان حزب سوسیالیست فرانسه ممکن است به اصطلاح "اتوپیک"، اگر نه خیالپردازی، به نظر برسد، اما، پیشنهاد "درآمد همگانی" یا "درآمد پایه ای" یک "اتوپی واقعگرا" است.

به گفتۀ فیلسوف فرانسوی، پیشنهاد طرح درآمد عمومی مقاومتی مؤثر در مقابل فقر است که در عین حال از بار سنگین بورکراسی بر شانه های نحیف محرومترین بخش های جامعه به طرز محسوسی می کاهد.

به گفتۀ او این طرح در صورت اجرا شدن افق های تازه ای را پیش روی نسل های جوان فرانسه می گشاید و آغازگر مرحلۀ تازه ای در روند رهایی افراد است.

در دورۀ معاصر نظریه پردازان لیبرال و چپ گاه به یکسان و گاه به انحای مختلف از این طرح حمایت کرده اند. میلتون فریدمن و آندره گُرز دو نمونۀ شاخص این حمایت، ولو بر اساس نگرش های اقتصادی و اجتماعی کاملاً متضاد هستند. به یک معنا پیشنهاد مهم انتخاباتی بنوآ هامون در اصل پیشنهاد آندره گُرز، نظریه پرداز فقید چپ فرانسوی-اتریشی است که امروز به تجسم مهمترین مطالبۀ اجتماعی و هویت سیاسی چپ فرانسه تبدیل شده است.   

با این حال، به گفتۀ "ژان-مارک فری" منشاء تاریخی و فکری این طرح را می توان تا "توماس پن" فیلسوف لیبرال انگلیسی، آمریکایی و فرانسوی سدۀ هجدهم و همچنین انسانگرایی فلاسفۀ روشنگری ادامه داد.  

بسیاری از منتقدان بنوآ هامون از جمله در میان رهبران حزب سوسیالیست فرانسه طرح او را به دلیل هزینه های هنگفتی که بر اقتصاد فرانسه تحمیل می کند، غیرواقعی و در این معنا غیرعملی می دانند. در واقع مهمترین اختلاف نظر در خصوص طرح درآمد همگانی به تأمین منابع مالی آن مربوط می شود.

در رد انتقادهایی از این دست، برخی موافقان طرح درآمد همگانی تأکید می ورزند که این درآمد بخشی از درآمدهای مالیاتی افراد و خود جامعه است و در نتیجه منبع درآمد همگانی، خود این درآمد است که مشمول محاسبات مالیاتی می شود.  

برخی دیگر از منتقدان این طرح از جمله مانوئل والس از داوطلبان حزب سوسیالیست برای نامزدی در انتخابات ریاست جمهوری معتقدند که طرح درآمد همگانی، جامعه را به انفعال و تنبلی سوق می دهد. مانوئل والس در جریان مناظرۀ انتخاباتی اش با بنوآ هامون از جمله گفت :
من مطمئنم که کار از میان نخواهد رفت. کار دچار تغییر و دگردیسی می شود، اما از میان نمی رود. وظیفۀ ما همراهی این تغییر و دگردیسی است. من مدافع تلقی ای نیستم که در کل می گوید چون کار از میان رفته یا در حال از میان رفتن است، پس باید درآمدی مستقل از کار میان افراد تقسیم کرد. من همچنان به ضرورت کار چنانکه قانون پیش بینی کرده معتقدم و باید همواره از این فکر پشتیبانی کرد. آنچه فرانسوی ها می خواهند کار بیشتر و آموزش حرفه ای بیشتر برای رویارویی با چالش های کار است.

در پاسخ به این انتقاد بنوآ هامون تأکید می کند که درآمد همگانی یا درآمد پایه خود مبلغی بسیار ناچیز است که بالعکس افراد را به تحرک و فعالیت بیشتر برای بهبود وضعیت شان ترغیب می سازد و به همین خاطر گام مهمی در جهت خودفرمانی، استقلال و رهایی فردی به شمار می رود. بنوآ هامون تأکید می کند که احیای درآمد همگانی در واقع احیاءکنندۀ حق کار است کاری که اما در نتیجۀ انقلاب اطلاعاتی نادر شده و تغییر ماهیت داده است. او در پاسخ به انتقاد مانوئل والس می گوید :
 در زمینۀ کار من اختلاف نظر مهمی با مانوئل والس دارم. در واقع، تنها پاسخ او به آثار انقلاب اطلاعاتی در عرصۀ تولید و کار ایمان اوست. ایمان او به این که در نتیجۀ انقلاب اطلاعاتی، کار بیش از پیش نادر نخواهد شد. اما، مسئلۀ این است که ندرت کار در نتیجۀ انقلاب اطلاعاتی از هم اکنون آغاز شده است. بنابراین بهتر است پی آمدهای آتی این روند را از امروز پیش بینی کرد، حتا اگر این پیش بینی به بهای خطای فردا تمام شود.  

افزون بر این، بنوآ هامون معتقد است که درآمد همگانی فی نفسه سرمایه گذاری و یک محرک واقعی اقتصادی است که در صورت تکمیل شدن توسط تدابیری از قبیل کاهش زمان کار می تواند رشد قوی اقتصادی و اشتغال را به طور همزمان به فرانسه بازگرداند.