از اسکار وایلدی که نمی‌شناسیم

 این روزها دو موزه بزرگ پاریس میزبان آثار هنرمندان فقیدی است که اگرچه هیچ‌کدام فرانسوی نیستند اما در زبان و فرهنگ فرانسه بسیار شناخته‌ شده‌اند. اسکار وایلد، نویسنده و شاعر بریتانیایی عاشق زبان فرانسوی بود و یکی از مهمترین آثارش را به این زبان نوشت و "هرژه" خالق ماجراهای تن‌تن در همه دنیا شناخته‌شده و تاثیرگذار بوده است.

فرانسه برای نخستین بار دین خود را به هنرمند و نویسنده بزرگی ادا می کند که اگرچه در زبان مادری خود شناخته شده بود، اما عشق او به زبان فرانسوی باعث شد تا نه تنها یکی از بزرگترین آثار خود را در این زبان خلق کند، بلکه شهر پاریس را برای چشم فروبستن به روی جهان انتخاب کند، و در ۴۶ سالگی در فقر و نداری و با مرگی سخت از دنیا برود.

اسکار وایلد، نویسنده، رمان نویس و نمایشنامه نویس و شاعر ایرلندی، متولد دوبلین بود، سالهای بسیاری از عمر کوتاهش را در لندن زیست، اما فراوان سفر کرد و اقامت های طولانی در پاریس داشت. در فاصله سال های ۱۸۸۳ تا ۱۸۹۰ بیش از هر شهر دیگری در پاریس زیست و در همین دوره هم داستان مشهور «سالومه» را نوشت.

فرزند بورژوازی و اخلاق
اسکار وایلد در فقر و در بدنامی میان مردم روزگارش مرد، آنهم در حالی که خود فرزند یک خانواده بورژوای پروتستان و بسیار پای بند اخلاقیات بود. پدری چشم پزشک داشت که حتی ملکه ویکتوریای سوم و ناپلئون سوم را او درمان کرده بود و مادرش شاعری ایرلندی و ناسیونالیست بود.
اسکار وایلد در چنین خانواده ای رشد کرد و به دانشگاه آکسفورد راه یافت و وقتی ۲۳ ساله بود، جایزه بزرگ شعر آنجا را کسب کرد.
اسکار وایلد بسیار شیک پوش بود، فراوان سفر کرد و به جز همسرش، روابط عاشقانه ای هم با مردان عصر خود داشت. همین هم سبب شد تا پنج سال پیش از مرگش به دلیل ارتباط با یک جوان اهل برتیانیا و شکایت پدر او به زندان با اعمال شاقه محکوم شود.
با همه اینها اسکار وایلد فراوان نوشت. از او نمایشنامه ها، رمان ها و شعرها و حتی طرح ها و نقاشی های فراوان به جای مانده است.
در واقع می توان گفت اسکار وایلد هنرمندی بود که در طی ۴۶ سال زندگی، آن را به تمامی زیست.

اسکاروایلد در یک روز

همه اینها را می توان در نمایشگاهی که این روزها در موزه پتی پاله در پاریس برپاست، مشاهده کرد. در میان عکس ها و پرتره ها، یادداشت های شخصی و نوشته ها و طرح های اسکار وایلد را هم می‌توان مشاهده کرد.

خوش پوشی اسکار وایلد را در پرتره های این نویسنده در حالی که موهایش بلند است و عصای همیشگی اش را به دست دارد به خوبی می توان دریافت و البته شیفتگی اش نسبت به خودش را وقتی در کنار پرتره ها می خوانید که او بسیاری از این عکس ها را به دیوار منزل خود آویخته بوده.
از اسکار وایلد که او را در کنار بودلر و مونه از بزرگترین هنرمندان عصرش شناخته اند، تاکنون در بسیاری از شهرهای دنیا گفته شده و برای او نمایشگاه های بسیاری برپا شده است. اما این نخستین بار است که فرانسوی ها مجموعه ای را برای ادای دین به او جمع آوری کرده اند.
با اینکه اسکار وایلد در پاریس و در سال ۱۹۰۰ مرد، اما درصدمین سال مرگش، در این شهر برنامه ویژه ای برگزار نشد. هرچند در لندن دو نمایشگاه بزرگ در سال ۲۰۰۰ به او اختصاص یافت، یکی از آنها مربوط به بیوگرافی و آثار ادبی او بود و دیگری درباره روابط اسکار وایلد با هنرمندان هم دوره خود.

اما در نمایشگاهی که در پتی پاله تدارک دیده شده، به طور همزمان زندگی و آثار او از طریق ۲۰۰ اثر و مدرک نمایش داده شده، آثاری که برخی از آنها پیش از این در هیچ نمایشگاهی به معرض دید عموم گذاشته نشده است.
نمایشگاهی شامل دست نوشته ها، عکس ها، طرح ها و کاریکاتورها، وسایل شخصی و نیز تابلوها و پرتره هایی که از او در موزه های ایرلند، بریتانیا، آمریکا، کانادا، ایتالیا و فرانسه وجود داشته و همچنین در کلکسیون های شخصی هنردوستان.

اسکار وایلدی که نمی‌شناسیم

بخش بیوگرافیک نمایشگاه اسکار وایلد بیشتر کاراکتری از او را نشان می دهد که شاید تاکنون اینطور معرفی نشده باشد: مجموعه ای از پرتره ها که تاکنون هرگز با هم نمایش داده نشده، مخصوصا پرتره ای که توسط هارپر پنینگتون از او کشیده شده که اسکاروایلد را در جوانی و در سیمایی متفاوت نشان می دهد.

در این نمایشگاه همچنین ۱۳ پرتره ای که ناپلئون سارونی از اسکار وایلد طی سفرش به آمریکا کشیده بود نیز به نمایش گذاشته شده.

در این نمایشگاه همچنین طرح ها و نقاشی هایی که از سالومه کشیده شده و همچنین سه فیلمی که براساس این اثر ساخته شده، همچنین گفت و گوی مرلین هولند، نوه اسکار وایلد که او نیز هنرمند است و نیز گفت و گوی رابرت بادینتر، نویسنده نمایشنامه ث.۳.۳ که به محاکمه و حبس او پرداخته و همچنین بخش هایی از آثار اسکار وایلد که توسط بک بازیگر بریتانیایی خوانده شده است.

اسکاروایلد و آندره ژید

در بخش عکس های این نمایشگاه به جز پرتره های اسکار وایلد، همچنین عکس های مختلفی از پدر و مادر و دوستان و خانواده اسکار وایلد، همسر و همچنین عشق مذکر او آلفرد دوگلاس به بازدیدکنندگان امکان آشنایی بیشتر با زندگی شخصی و روحیات اسکار وایلد را می دهد.

هرچند در این قسمت عکسی از او و آنده ژید را نمی توان دید اما از یادداشت های رد و بدل شده میان آن دو می توان به رابطه همجنس گرایانه این دو نویسنده بزرگ هم روزگار پی برد.
آندره ژید بعدها در آثار خود نوشته که اولین رابطه از این نوع را با اسکار وایلد تجربه کرده است.
و از نامه ای دیگر می توان دریافت که اسکار وایلد پس از آزادی از زندان از نخستین کسی که درخواست پول می کند، آندره ژید بوده است.

در این نمایشگاه همچنین دست نوشته برخی از آثار او از جمله «تصویر دوریان گری» نیز به نمایش گذاشته شده است.

متن منتشر شده سالومه به زبان فرانسه در سال ۱۸۹۳ را هم در این نمایشگاه می توان دید.

اسکار وایلد در جملات کوتاه

روی دیوارهای نمایشگاه هم جملاتی از اسکار وایلد که در جاهای مختلف یا در آثارش گفته را می توان دید:

"همه چیز کاملا بی ثمر است."
"زندگی کردن، نادرترین امر در دنیاست. بیشتر مردم از وجود داشتن شادان هستند."

"گفتن چیزهای زیبا و اشتباه، هدف اصلی هنر است."

"دوست داشتن خود، پیش‌رفتن در داستانی عشقی است که به اندازه همه عمر ادامه می یابد."

"عاشق شدن را با اشتباه گرفتن خود آغاز می کنیم و با اشتباه گرفتن دیگری به پایان می رسانیم."

"وقتی خدایان می خواهند ما را تنبیه کنند، آن را با اجابت دعای های مان مستجاب می کنند."

این نمایشگاه که تا ژانویه 2017 ادامه دارد، با مدیریت دومینیک مورٍل، رئیس موزه پتی پاله و مرلین هولند، نوه اسکار وایلد برگزار شده است.

تن تن و خالقش در پاریس

"ژرژ پروسپر رٍمی" مشهور به هرژه، نویسنده و کاریکاتوریست بلژیکی و خالق ماجراهای تن تن این روزها به همراه اثر معروف خود میزبان علاقمندانی است که از حوالی موزه گراند پاله در پاریس می گذرند.

تن تن، مشهورترین اثر کمیک یا داستان مصور در همه جهان و به ویژه در تاریخ اروپاست که بر طبق وصیت خالقش، هیچ هنرمندی بعد از او حق خلق داستان جدیدی از تن تن را نیافت و در حقیقت با مرگ هرژه،، مجموعه داستان های تن تن نیز به پایان رسید.
هرژه با اینکه هرگز آموزش رسمی هنر ندید و حتی مدرسه را ترک کرده بود، اما از تقریبا بیست و چند سالگی تا هنگام مرگ، مشغول خلق داستان‌های تن تن در کنار سایر فعالیت‌های خود در حوزه گرافیک و نقاشی بود.
هرچند هرژه که در حدود هشتاد سالگی درگذشت، در سال‌های آخر عمرش چنان از تن تن خسته شده بود که حتی آن را در نقاشی‌هایش هم بروز می‌داد.
همه اینها را می‌توان در نمایشگاه هرژه در موزه گراند پاله پاریس دید.

در معرفی نمایشگاهی که این روزها برای تن تن و خالقش برپاست، چنین آمده که مخاطبان آن ۷ تا ۷۷ ساله ها هستند، همچنان که علاقمندان و مخاطبان ماجراهای تن تن هم در همین رده گسترده سنی قرار داند.

در نمایشگاهی که به تن تن و به هرژه اختصاص یافته، ۲۴ آلبوم از تن تن را هم می توان تماشا کرد.

اما با اینکه پیش از این در سال ۱۹۹۹ نمایشگاهی برای تن تن در پاریس برگزار شد، همچنین در سال ۲۰۰۶ در ۹۹ سالگی هرژه، مرکز فرهنگی ژرژ پمپیدو مراسمی را برای او برگزار کرد، همچنین با وجود نمایشگاه بزرگی که در سال ۲۰۰۹ در این زمینه برگزار شد به نظر می رسید دیگر همه چیز درباره خالق تن تن گفته شده.

پس آنچه این روزها در گراند پاله به نمایش درآمده چیست و چه ویژگی های منحصر به فردی دارد؟

در این نمایشگاه حدود ۴۰۰ طرح و نقاشی اوریجینال را می توان مشاهده کرد.

در بخشی از آن تابلوهای آبستره ای که خود هرژه در اواخر دهه پنجاه میلادی کشیده و تاکنون به نمایش درنیامده، دیگر آثار نقاشی هرژه و همچنین پوسترهای تبلیغاتی طراحی شده توسط هرژه را می توان دید.

در سالن‌ها مجسمه های تن تن به نمایش گذاشته شده و روی دیوارها ماجراهای تن تن و میلو، سگ باوفای او را می توان مشاهده کرد.
در یک کلام این نمایشگاهی ویژه ۷ تا ۷۷ ساله هاست و هم پدر و مادرها و هم فرزندان شان با موضوع آن خاطره دارند.