پیامدهای کرونا: تابستانی خالی از جشنواره

با اینکه مدیران برخی جشنواره‌های هنری در فرانسه به دلیل شیوع بیماری کووید ١٩ داوطلبانه تصمیم به لغو برنامه‌ها گرفته‌اند، اما سخنان اخیر رئیس جمهوری فرانسه جای هیچ تردیدی باقی نگذاشت: او تأکید کرد که هیچ جشنواره‌ای تا اواسط تابستان برگزار نخواهد شد.

برگزارکنندگان جشنواره تئاتر آوینیون، اعلام کردند به دلیل شیوع ویروس کرونا، این جشنواره امسال برگزار نمی‌شود. © AFP/ANNE-CHRISTINE POUJOULAT

دو روز بعد از سخنان امانوئل ماکرون همچنان خبرهای مربوط به لغو فستیوال‌ها یکی پس از دیگری منتشر می‌شود.

روز دوشنبه ١٣ آوریل/٢۵ فروردین، امانوئل ماکرون رئیس جمهوری فرانسه خطوط کلی بازگشت تدریجی کشور به وضعیت عادی را ترسیم کرد و به فرانسوی‌ها خبر داد که باید همچنان تا روز ١١ مه/٢٢ اردیبهشت در خانه بمانند. او سپس افزود: "فستیوال‌های بزرگ و رویدادهایی که دارای تماشاگر زیاد هستند، تا اواسط ماه ژوئیه (اواخر تیرماه) برگزار نخواهد شد"...

دو ساعت بعد از سخنرانی تلویزیونی رئیس جمهوری، مدیریت جشنوارۀ آوینیون لغو تمام برنامه‌های امسال را اعلام کرد. الیویه پی، مدیر فستیوال آوینیون که در سطح بین‌المللی به عنوان مشهورترین جشنوارۀ هنرهای نمایشی شهرت دارد، گفت: "تا جایی که ممکن بود امیدمان را به برگزاری جشنوارۀ امسال نگاه داشتیم، اما متأسفانه شرایط برای برگزاری هفتاد و چهارمین دورۀ این جشنواره مناسب نیست". شهر آوینیون، هر ساله در فصل فستیوال نزدیک به ٢٠٠هزار تماشاگر را به خود می‌پذیرد.

از آوینیون تا کَن

قرار بود که امسال، جشنوارۀ آوینیون از ٣ تا ٢٣ ژوئیه (١٣ تیر تا ٢ مرداد) برگزار کردد. شاید به دلیل همین فاصلۀ زمانی نسبتاً زیاد تا موعد برگزاری، مسئولان فستیوال امیدوار بودند که اپیدمی کووید١٩ تا آن زمان کشور را آسوده بگذارد، اما تصمیم محتاطانۀ دولت تکلیف آنان را یکسره کرد.

اما مدیران فستیوال سینمایی کَن زودتر از بقیه، و قبل از آن که دولت تصمیمی بگیرد، جشنوارۀ امسال را لغو کردند. آنان حدود یک ماه قبل (١٩ مارس/٢٩ اسفند) اعلام کردند که چند احتمال را در نظر گرفته‌اند: تعویق یکی دو ماهۀ فستیوال و یا لغو آن.

با اینحال بعد از سخنان اخیر رئیس جمهوری، مسئولان جشنوارۀ کن گفتند که باید به شکل‌ها و قالب‌های تازه‌ای برای این فستیوال مهم جهانی اندیشید. جشنوارۀ کن و بخش‌های گوناگون آن با بازار فروش و توزیع فیلم ارتباط مستقیم دارد و تعطیل شدن آن به معنای زیان‌های کلان مالی برای تهیه‌کننده‌ها، توزیع‌کنندگان و شرکت‌های فیلمسازی است. جشنوارۀ کن هر ساله نزدیک به ۴٠هزار اهل حرفۀ سینما را به خود می‌پذیرد و فرصتی یگانه برای تبادل نظر، گسترش روابط حرفه‌ای و البته امضای قراردادهای تازه به وجود می‌آورد. تاریخ "اکران گرفتن" بسیاری از فیلم‌ها نیز بر حسب فستیوال کن تعیین می‌شود. با توجه به همۀ این دلایل، مسئولان فستیول می‌گویند مشغول مطالعه و بررسی برای یافتن راه حل هستند. حتی برخی سینماگران احتمال برگزاری یک فستیوال مجازی را مطرح کرده‌اند. اما تیِری فرِمو، دبیر هنری فستیوال به شدت با این فرض مخالفت کرد و گفت: "روح، تاریخ و جایگاه کَن چنین اجازه‌ای نمی‌دهد".

دنیای کساد رقص و موسیقی

به غیر از آوینیون و کَن، هر ساله بیش از صد فستیوال تابستانی در فرانسه برگزار می‌شود که برخی شهرت محلی و برخی دیگر شهر بین‌المللی دارند. از میان جشنواره‌های مهمی که طی دو روز اخیر تعیین تکلیف کرده‌اند می‌توان از فستیوال رقص مون‌پلیه و فستیوال موسیقی جاز شهر وین نام برد. وین اگرچه شهر بسیار کوچکی است (واقع در جنوب شرقی فرانسه ؛ با وین اتریش اشتباه نشود) اما جشنوارۀ آن در دنیای موسیقی جاز اعتبار زیادی دارد. شهر وین که کمتر از ٣٠هزار جمعیت دارد، هرساله میزبان ٢٠٠هزار نفر از دوستداران موسیقی جاز است.

فستیوال رقص مون‌پلیه نیز آرزو داشت که در اوایل تیرماه امسال، چهل سالگی خود را جشن بگیرد. اما دیروز – سه‌شنبه ١۴ آوریل – مدیر این جشنواره اعلام کرد که برنامه‌های خود را به پاییز و زمستان موکول می‌کند. در این مورد هم البته اطمینان قطعی وجود ندارد. فستیوال رقص مون‌پلیه یکی از رویدادهای مهم محافل رقص مدرن محسوب می‌شود و از جمله جشنواره‌هایی است که در شکل دادن به سبک‌ها و گرایش‌های تازه نقش تعیین‌کننده دارد.

چند جشنوارۀ بسیار محبوب و مردم‌پسند موسیقی و ترانه نیز در فرانسه لغو شده است: "بهار بورژ" که معمولاً در فروردین ماه برگزار می‌شود، پیش از اظهارات رئیس جمهوری و با تصمیم مدیران تعطیل اعلام شد. همچنین برگزارکنندگان جشنوارۀ موسیقی شهر "روشل" که به "فرانکو فولیز" شهرت دارد، یک روز بعد از سخنان امانوئل ماکرون رسماً اعلام کردند که از برگزاری جشنوارۀ امسال قطع امید کرده‌اند.

"فرانکو فولیز" که معمولا در اوج تابستان برگزار می‌شد، هرساله بیش از ١۵٠هزار تماشاگر را به شهر ساحلی روشل جذب می‌کرد. این جشنواره میدانی بود برای گروه‌های جوان که از همه نقاط اروپا برای ارائۀ گرایش‌های گوناگون موسیقی معاصر مردم‌پسند به ساحل اقیانوس اطلس می‌آمدند.