ژیوان گاسپاریان نوازندۀ سرشناس ساز دودوک درگذشت
ژیوان گاسپاریان هنرمند پیشکسوت ارمنی، آهنگساز و نوازندۀ برجستۀ ساز دودوک، در سن ۹۲ سالگی درگذشت. وی سابقۀ همکاری با هنرمندان معروف بین‌المللی از جمله پیتر گابریل، حسین علیزاده و کیهان کلهر را در کارنامۀ خود داشته است. آلبوم مشترک او با حسین علیزاده با نام «به تماشای آب‌های سپید»، نامزد جایزه گرمی در رشته «بهترین آلبوم موسیقی سنتی جهان» شده بود.
نتشر شده در: : روزآمد شده در
ژیوان گاسپاریان سرشناس ترین نوازندۀ ساز دودوک و آهنگساز اهل ارمنستان، شامگاه سه شنبه ۶ ژوئیه/ ۱۵ تیر در سن ۹۲ سالگی از دنیا رفت.
این هنرمند به رغم آنکه دوران کودکی سختی را گذرانده بود، توانست جایگاه ویژه‌ای را در عالم موسیقی برای خود به دست آورد.
ژیوان گاسپاریان در سال ۱۹٢۸ در روستای سولاک واقع در استان کوتایک در ارمنستان به دنیا آمد. از آنجا که مادر خود را از دست داده و پدرش نیز به جنگ رفته بود، کودکی خود را در پرورشگاه گذراند. او نوازندگی ساز دودوک را در سن شش سالگی و به صورت کاملاً خودآموز آغاز کرد و با حمایت استاد مارکار مارکاریان توانست در سن هفده سالگی به نواختن این ساز اصیل ارمنی مسلط شود.
نخستین اجرای گاسپاریان با ساز دودوک که اصیل ترین ساز ارمنی در بین دیگر سازهای ملی این کشور به شمار می رود و از چوب درخت پنجاه تا شصت سالۀ زردآلو ساخته می شود، تکنوازی در گروه رقص و آواز سنتی ارکستر سمفونیک تاتول آلتونیان و نیز ارکستر فیلارمونیک ایروان، در سن ۲۱ سالگی بود.
او در سال ١۹۴۷ میلادی، در مقابل استالین رئیس جمهوری وقت شوروی به اجرای برنامه پرداخت و از او یک ساعت مچی جایزه گرفت. گاسپاریان در سال ۱۹۵۷ میلادی، در همایش بزرگ موسیقی یونسکو در مسکو، با پنج هزار شرکت‌کننده دیگر به رقابت پرداخت و برنده جایزه نخست شد. این هنرمند در سالهای ۱۹۵۹، ۱۹۶۲ ، ۱۹۷۳ و ۱۹۸۰ میلادی توانست چهار نشان از مسابقات یونسکو دریافت کند.
گاسپاریان در سال ۱۹۷۳ عنوان «هنرمند مردمی ارمنستان» را به دست آورد و سال ۱۹۸۸ آغاز زندگی حرفه‌ای او در عرصه بین المللی بود؛ وی در این سال آلبوم کوارتت دودوک را منتشر کرد که در نوع خود در جهان بی نظیر است.
وی که دانش آموختۀ رشتۀ موسیقی بود، پس از اتمام تحصیلات خود، به آموزش موسیقی نیز پرداخت و به عنوان استاد دانشگاه در کنسرواتوار موسیقی ایروان، بیش از هفتاد نوازندۀ دودوک را برای اجراهای حرفه‌ای تعلیم داد.
گاسپاریان موسس مدرسه دودوک و کمانچه ایروان در ارمنستان است. او طی سالهای متمادی هنرمندان و نوازندگانی بسیار توانا و حرفه‌ای در زمینه نوازندگی دودوک را تربیت کرده است.
وی علاوه بر چهره‌های سرشناس ایرانی در حوزۀ موسیقی همچون حسین علیزاده و کیهان کلهر، با هنرمندان معروف بین‌المللی دیگری از جمله پیتر گابریل، استینگ، ارکان اوگور، مایکل بروک، برایان می، لایونل ریچی، درک شرینیان، هانس زیمر و آندریاس وولن وایدر همکاری داشت.
همچنین حاصل همکاری‌های جهانی این هنرمند، ساخت آثاری ارزشمند برای موسیقی متن فیلم‌های مطرحی چون «گلادیاتور» (ساخته ریدلی اسکات در سال ۲۰۰۰)، «الماس خون» (ساختۀ ادوارد زوئیک در سال ۲۰۰۶)، «آخرین وسوسۀ مسیح»، «راه رفتن مرد مرده»، «کلاغ» (۱۹۹۴)، «محاصره» (۱۹۹۸)، «رونین» (۱۹۹۸)،«سیریانا» (۲۰۰۵)، و «سامسارا» (۲۰۱۱) و نیز برگزاری کنسرت‌های متعدد در کشورهای مختلف و حضور در جشنواره‌های متعدد جهانی بوده است.
گاسپاریان برای اجرای موسیقی چند سفر نیز به ایران داشت. او در یکی از این سفرها با حضور در سی و دومین جشنواره بین المللی موسیقی فجر، در مرکز همایش های برج میلاد هنرنمایی کرد و در سفری دیگر به اجرای کنسرتی مشترک با حسین علیزاده پرداخت.
آلبوم مشترک او با حسین علیزاده با نام «به تماشای آب‌های سپید»، در سال ۲۰۰۶ نامزد جایزه گرمی در رشته «بهترین آلبوم موسیقی سنتی جهان» شد.
ژیوان گاسپاریان از اساتید موسیقی اصیل شرقی است؛ که نوای آن برای ایرانیان نیز آشنا، خاطره انگیز و جادوانه است.
حسین علیزاده آهنگساز و نوازندۀ مشهور ایرانی، در سوگ از دست دادن ژیوان گاسپاریان نوشته است:
ژیوان گاسپاریان یک عمر چنان عاشقانه در سازش دمید،
که تا ابد جادوی آن در دل عاشقان ماندنی‌ست.
او با ساز کوچک‌ش چه لطیف
پیام عشق و دوستی و صلح را به جهان هدیه داد.
ساز دل او برتر از هر سلاح و قدرتی
در جهان طنین‌انداز شد و چه خوش گفت:
در این خاک، در این خاک
در این مزرعه پاک
به جز مهر
به جز عشق
دگر بذر نکاریم
دریافت رایگان خبرنامهبا خبر-پیامک های ما اخبار را بصورت زنده دریافت کنید
آبونه شوید