فیلم «پرده» ساخته جعفر پناهی: «نه» بزرگ به حکم دادگاه جمهوری اسلامی

صحنه ابتدای این فیلم دوربین از درون اتاقی که با نرده‌های آهنین از دنیای بیرون جدا شده، دریا را نشان میدهد بعد خودرویی می ایستد و مردی به درون ویلا می‌‌آید. مرد در کیف خود، گویی تنها مونس و محرم خود را پنهان کرده، سگش را و دایماَ میترسد که مبادا کسی در جستجوی او و یا سگش باشد.

گویی این ویلا ذهن و روح شخصیت اصلی فیلم است که کامبوزیا پرتوی نقش آن را بازی کرده، نقش مردی نویسنده که سعی میکند چیزی بنویسد. اینجاست که دنیای واقعی و خیال در فیلم در هم گره میخورد و روند اتفاقات فیلم ادامه میابد.

این فیلم تماما در محیط داخلی تصویر برداری شده است، حتی فضاهای خارجی نیز از درون فضای داخلی فیلم برداری شده اند که علاوه بر یک نشانه مشخص در این فیلم، شاید به لحاظ امنیتی نیز به روند فیلم تحمیل شده باشد.
این فیلم مشخصا با کمترین امکانات و گروه فیلمسازی ساخته شده است.
رضا صدیق، منتقد سینمایی ساکن آلمان که در جشنواره برلیناله شرکت دارد و این فیلم را ساعاتی پیش در این جشنواره دیده است در گفتگو با بخش فارسی رادیو بین المللی فرانسه میگوید:« فیلم پرده سعی کرده با داستان خود خفقانی که پناهی دچار آن شده را نشان دهد.
کلیت این فیلم نشان دهنده ذهنیت پناهی است و هر کدام از شخصیت های فیلم بخشی از شخصیت و تفکرات پناهی را نشان میدهند. تمام این فیلم در فضای داخلی فیلم برداری شده و سعی شده تا خفقان، ترس و ناامنی را به مخاطب منتقل کند.
البته میتوان نقد هایی به پرداخت فیلم وارد کرد. در پرداخت فیلم نامه و در دیالوگ نویسی یک ضعف هایی وجود دارد که به علت حضور کامبوزیا پرتوی در فیلم، با سابقه مشخص در فیلم نامه نویسی، انتظارات بیشتر بود.
این فیلم از پرداخت فضای مالیخولیایی برمیگردد به سمت فضای ذهنی جعفر پناهی، در واقع این فیلم به صورت داستانی شروع میشود و بعد در شکل مستند گونه به وضعیتی که پناهی در آن درگیر است کشیده میشود. وضعیتی بین کار نکردن، خودکشی، ترس، ناامنی، حکم بیست ساله و باقی داستان هایی که برای او پیش آمده است.»
رضا صدیق ادامه میدهد:« فیلم پرده، فیلمی است که متن اثر را بدون حاشیه هایی که برای جعفر پناهی رخ داده نمیتوان بررسی کرد و اگر این فیلم را به عنوان یک اثر هنری صرف بخواهیم بررسی کنیم به کلی به یک راه دیگری میرویم و نقد به بیراهه میرود. این اثر و متن را باید کاملا بر اساس حاشیه هایی که برای جعفرپناهی اتفاق افتاده نگاه کرد و اگر مخاطبی این اتفاقاتی که برای جعفر پناهی افتاده، نداند و فیلم را ببیند دچار سردرگمی خواهد شد البته این اثر میتوانست به نحوی باشد که اگر مخاطبی در جریان بازداشت و حکم پناهی نباشد نیز بتواند در جریان این فیلم قرار بگیرد.»
این منتقد سینمایی ادامه داد:« باید صراحتا گفت فیلم پرده، یک«نه» بزرگ و یا یک مخالفت علنی با حکم دادگاه پناهی است. در واقع پنهاهی یک نه بزرگ و مخالفت علنی با این رفتار نا به حقی که با او شده، کرده است. برای پناهی بالاتر از سیاهی رنگی نیست. تمامی ابزارش از او گرفته شده و انتهای برخورد با او این خواهد بود که دوباره او را زندانی کنند. اما برای دیگر عوامل فیلم، میتواند خطراتی در پی باشد. این ترس وجود دارد که با عوامل فیلم برخورد شود. باید دید با توجه نگاه جهانی به جعفر پناهی واکنش جمهوری اسلامی چیست؟»
آقای صدیق همچنین تاکید کرد:« منتقدین هم از فیلم تقربیا خوششان آمده و نقدهای تقریبا خوبی به فیلم وارد شده است و امکان جایزه گرفتن این فیلم وجود دارد.»
لازم به ذکر است بر اساس حکم دادگاهی در جمهوری اسلامی، پناهی به اتهام «اجتماع و تبانی و تبلیغ علیه نظام جمهوری اسلامی» به ۶ سال حبس تعزیری و ۲۰ سال محرومیت از فیلم‌سازی، ۲۰ سال محرومیت از فیلم‌نامه‌نویسی، ۲۰ سال محرومیت از سفر به خارج از ایران و ۲۰ سال ممنوعیت از هر نوع مصاحبه با رسانه‌ها و مطبوعات داخلی و خارجی محکوم شد.
جعفر پناهی چندی پیش به همراه نسرین ستوده برنده جایزه ساخاروف اتحادیه اروپا شد.