فرج سرکوهی: لغو امتیاز نشر چشمه ،فضای «کافکایی» سانسور در ایران امروز

نشرچشمه با مدیریت حسن کیاییان، کار خود را در سال ۱۳۶۴ به صورت کتاب فروشی آغاز کرد و با رونق کتابفروشی به انتشار کتاب روی آورد وپس از چند سال به نوعی تبدیل به مهمترین موسسه نشر ایران در حوزه فرهنگ و ادب شد تا جایی که اثار بزرگانی چون احمدرضا احمدی، عباس صفاری، احمد شاملو، محمد رضا شفیعی کدکنی، فریدون مشیری، علی اشرف درویشیان، محمود دولت آبادی، صادق هدایت، هوشنگ ابتهاج، ایرج افشار و بسیاری دیگر را منتشر میکرد.
بهمن دری علت تعطیل این بنگاه انتشاراتی را توهین به مقسات اعلام کرد. به گفته او «نشر چشمه کتابی [برای کسب مجوز به وزارت فرهنگ و ارشاد] عرضه کرد که سراسر ضد امام حسین بود . تعرض به امام حسین دیگر قابل گذشت نبود. آقای کیاییان مدیر نشر به دفتر من آمد و گفت والله من این کتاب را نخوانده ام.» او با مقایسه این کار با قتل نفس افزود: «مگر می شود من یکی را بکشم بگویم من نفهمیدم. متوجه نشدم.»
اما بسیاری از جمله فرج سرکوهی معتقدند این کار وزارت فرهنگ دولت دهم حتی بر اساس قوانین جمهوری اسلامی نیز غیر قانونی است. فرج سرکوهی سردبیر نشریه توقیف شده آدینه در گفتگو با بخش فارسی رادیو بین المللی فرانسه در این رابطه گفت:نشر چشمه آثار ادبی معاصر ایران و نویسندگان و متجرمان مستقل ایران را منتشر میکند و دقیقا چیزی که جمهوری اسلامی نمی خواهد، ادبیات معاصر غیر حکومتی است.
او با اشاره به این نکته که بر خلاف زمان شاه که سانسور فقط سیاسی بود ولی اکنون هم سیاسی است و هم ایدلوژیک و هم اخلاقی است گفت: وقتی سانسور ایدیولوژیک و اخلاقی می شود، رمان به شدت تحت فشار قرار میگیرد چرا که رمان نشان دهنده تمام واقعیت زندگی است و جمهوری اسلامی نمی خواهد بسیاری از ابعاد واقعی زندگی منعکس شود.
سرکوهی با اشاره به این نکته که نشر چشمه در سی سال گذشته یکی از بهترین و معتبرترین و فعالترین نشریات ایران بوده است گفت این نکته نیز خود یکی از دلایل حذف نشر چشمه از چرخه تولید فرهنگ کشور است.
سردبیر سابق نشریه آدینه در ادامه با غیر منطقی و غیر قانونی خواندن صحبت های دری معاون فرهنگی وزارت ارشاد به این نکته اشاره کرد: کتابی که مستمسک لغو امتیاز نشر چشمه واقع شده، بخش هایی از آن پیشتر با مجوز همین وزارت خانه به اجرا درآمده است.
فرج سرکوهی با اشاره به رویه جدید وزارت ارشاد برای امتیاز دهی به انتشاراتی هایی که کتاب برای انتشار پیشنهاد میدهند گفت اساسا ارایه کتاب برای دریافت مجوز انتشار خود کار غلطی است اما اینکه انتشاراتی ها به علت پیشنهاد دادن کتابی به وزارت ارشاد برا چاپ لغو امتیاز شوند دیگر فضایی کافکایی و غیر قابل باوری است؛ چرا که این کار دقیقا مصداق مجازات قبل از وقوع جرم است، چرا که این انتشاراتی ها به خاطر کتابی که منتشر نشده است درواقع مورد محاکمه و بازخواست قرار میگریند.