مذاکرات چهارگانه، تضمینی برای‌آغاز روند صلح در افغانستان ؟

مذاکرات نمایندگان افغانستان وپاکستان، با حضور نمایندگان آمریکا و چین روز دوشنبه ١١ ژانویه در اسلام آباد آغاز شد. هدف اصلی این مذاکرات را زمینه سازی برای آغاز دوباره گفتگوهای صلح و پایان دادن به خشونت‌ها در  افغانستان تشکیل میدهد.

گفته میشود توافق برای از سرگیری مذاکرات کنونی، در سفر راشد شریف، رئیس ستاد ارتش پاکستان به افغانستان در اوایل دسامبر گذشته بدست آمد. آقای راحیل در این سفر به اشرف غنی رئیس جمهور افغانستان تعهد سپرده بود که پاکستان اطلاعات خود در مورد گروه‌های مسلح مخالف دولت افغانستان را با مقام های افغان شریک خواهد کرد. 
به نظر میرسد دولت افغانستان این تعهد پاکستان را جدی گرفته زیرا جاوید فیصل، سخنگوی عبدالله عبدالله، رئیس شورای اجرایی دولت افغانستان، یک روز قبل از آغاز مذاکرات چهارگانه گفت، پاکستان اظهار آمادگی کرده است فهرستی از گروه‌های مخالف و موافق مذاکرات را منتشر کند.

دولت افغانستان در جریان آمادگی برای مذاکرات امروز اعلام کرده بود در صورتی که گروه‌هایی از شورشیان حاضر به مذاکره نباشند، در تفاهم مشترک با پاکستان، آمریکا و چین، علیه آنها اقدام خواهد کرد.

به نظر میرسد برخلاف مذاکرات قبلی، دولت افغانستان  امیدوار است که در مذاکرات کنونی، افغانستان و پاکستان به میکانیزمی دست یابند که بر اساس آن، نمایندگان آمریکا و چین، تعهدات پاکستان در برابر افغانستان را تضمین کنند.
اما به گزارش خبرگزاری فرانسه، سرتاج عزیز، مشاور نواز شریف نخست وزیر پاکستان، در سخنرانی خود در گشایش مذاکرات چهارگانه، هشدار داد که نباید برای آغاز مذاکرات با مخالفان مسلح، « پیش شرط» هایی تعیین گردد که روی روند « ایجاد اعتماد» در مذاکرات کنونی تاثیر منفی بگذارد. 
فراتر از آن، او از کشورهای شرکت کننده خواست با اقداماتی، گروه‌های طالبان را به شرکت در مذاکرات ترغیب کنند.

بدرستی واضح نیست هدف مشاور نخست وزیر پاکستان از این اقدامات ترغیب کننده چیست؟ اما گروه طالبان در گذشته تأکید کرده است که دولت افغانستان و قانون اساسی این کشور را برسمیت نمی شناسد.
این در حالیست که اشرف غنی، رئیس جمهور افغانستان، یک روز قبل از آغاز مذاکرات چهارجانبه گفت که دولت افغانستان در روند صلح، روی قانون اساسی و حقوق زنان معامله نخواهد کرد.

اگرچه حضور نمایندگان آمریکا و چین در مذاکرات کنونی را میتوان اولین گام برای اعمال نظارت بر تعهدات پاکستان در قبال افغانستان دانست، اما پرسش اساسی آن است که پاکستان چگونه خواهد توانست گروه‌های مختلف طالبان و شورشیان را وادار به مذاکره با دولت افغانستان کند.

بر خلاف دور قبلی مذاکرات که گروه طالبان به رهبری ملا محمد عمر، طرف اصلی مذاکرات صلح شمرده می شد، طالبان پس از تعیین ملا اختر محمد منصور برهبری این گروه، به اختلافات درونی دچار و حداقل به دو گروه رقیب تقسیم شده اند.

بر اساس گزارش‌ها، ظاهراً گروه تحت رهبری ملا اختر منصور برای شرکت در مذاکرات اظهار تمایل کرده، اما ملا محمد رسول آخوند، رهبر گروه انشعابی طالبان گفته است با هرگونه سهمگیری پاکستان در مذاکرات جداً مخالف است. 
گذشته از آن ملا عبدالمنان نیازی، معاون ملا رسول آخوند، به خبرگزاری فرانسه گفته است که برای آغاز هرگونه مذاکراتی «باید تمامی نیروهای اشغالگر از افغانستان بیرون بروند.»

باید گفت بغیر از این دو گروه رقیب طالبان، شبکه حقانی یکی دیگر از گروه‌های مسلح مخالف دولت افغانستان بشمار می‌رود که بگمان کارشناسان پایگاه‌هایی در پاکستان دارد.

منابعی در دولت افغانستان گفته اند این کشور به پاکستان حدود سه ماه فرصت داده است تا تمامی این گروه‌ها را بر سر میز مذاکره حاضر کند، اما اظهارات امروز سرتاج عزیز در آغاز مذاکرات چهارگانه، مؤید آن است که برای ایجاد اعتماد مورد نظر برای مذاکرات صلح، شاید زمان بیشتری لازم باشد.