ورود روسیه به سازمان تجارت جهانی

پس ازهجده سال مذاکره، لابی‌گری و بده و بستان‌های سیاسی و اقتصادی، سرانجام راه روسیه برای پیوستن به سازمان تجارت جهانی* گشوده شد. بدین ترتیب این سازمان دارای ١٥٦‌ عضو خواهد شد.

روز سه‌شنبه، مجلس نمایندگان روسیه (دوما)، پروتکل الحاق یا ضوابط پیوستن به این سازمان را با اکثریت مطلق به تصویب رساند (٢٣٨ رأی موافق، ٢٠٨ رأی مخالف، از مجموع ٤٥٠ کرسی).
بعد از تصویب پارلمان، پیوستن روسیه به سازمان تجارت جهانی، سی روز پس از امضای ولادیمیر پوتین قطعی خواهد شد.

روسیه، تنها قدرت بزرگ دنیا که هنوز رسماً به عضویت سازمان تجارت جهانی درنیامده، بالاخره بعد از هجده سال توانست در زمستان گذشته موافقت کشورهای عضو سازمان را برای ورود به آن کسب کند.

با این که اکثریت مجلس نمایندگان با این امر موافق‌اند، اما اقلیت و بویژه نمایندگان کمونیست، پیوستن کشورشان را به سازمان تجارت جهانی روندی منفی می‌دانند و معتقدند که واحدهای اقتصادی و تولیدی روس در عرصۀ رقابت جهانی شکست خواهند خورد.

روز سه‌شنبه، نزدیک به پنجاه تن از اعضای حزب کمونیست مقابل پارلمان اجتماع کردند و از جمله شعار دادند که «ورود به سازمان تجارت جهانی راه به سوی پرتگاه است»، و یا «سازمان تجارت جهانی روسیه را خفه خواهد کرد»...

در مقابل، وزیر توسعۀ اقتصادی روسیه استدلال کرد که: «ورود به سازمان، بازرگانی خارجی ما را باثبات‌تر خواهد کرد». به گفتۀ او، در این حالت، بازار جهانی برای تولیدکنندگان روس مطمئن‌تر و «قابل‌پیش‌بینی‌تر» خواهد بود و از طرف دیگر، جلب سرمایۀ خارجی نیز با سهولت و اعتماد بیشتری انجام خواهد گرفت.

سازمان تجارت جهانی درجهت شکل‌گیری یک بازار واحد جهانی، مبتنی بر اصول لیبرالیسم تلاش می‌کند؛ در نتیجه کشورهای عضو این سازمان باید با حریفان اقتصادی بسیار قدرتمندی رقابت کنند. همچنین در اصول سازمان، ذکر شده که «لازم است کشورها در مورد کالاهای داخلی و وارداتی رفتار کاملاً یکسانی داشته باشند». بدین ترتیب، روسیه ملزم به کاهش عوارض گمرکی خود خواهد شد تا تولیدکنندگان خارجی با سهولت بیشتری به بازار داخلی این کشور دسترسی داشته باشند. یعنی در عمل، روسیه باید بتواند کالاهایی تولید و به شهروندانش عرضه کند که به عنوان مثال، با کالاهای اروپایی و چینی قابل رقابت باشد. (چین در سال ٢٠٠١ به سازمان پیوست).

در هراس از چنین چشم‌انداز اقتصادی، یکی ازنمایندگان پارلمان گفت: «پیوستن به سازمان تجارت جهانی، جز ارضای غرور رهبران ما، به چه دردی خواهد خورد؟ ما به غیر از اسلحه و کود شیمیایی چیزی برای عرضه در بازار جهانی نداریم»... و یک نمایندۀ دیگر افزود: «اگر روسیه هم مثل چین صنایع قوی داشت، پیوستنش به سازمان مفید می‌بود، اما متأسفانه چنین نیست».

برای هماهنگ شدن با مقتضیات بازار جهانی، روسیه ناچار است یارانه‌های دولتی را هم بکاهد. قرار است که طی شش سال آینده، میزان یارانه‌ای که دولت به کشاورزان می‌پردازد تقریباً نصف شود. کاری که به عقیدۀ منتقدان «برنامه‌ریزی برای نابودی کشاورزی روسیه» است.

با اینهمه، اکثر اقتصاددانان گمان می‌کنند که ورود روسیه به سازمان تجارت جهانی، تأثیر چندان سنگینی بر ساختار اقتصادی کشور نخواهد داشت. به عقیدۀ آنان، در برخی موارد البته مشکلات و سختی‌هایی برای روس‌ها ایجاد خواهد شد، اما در نهایت، پیوستن به سازمان، دگرگونی‌های عمیق- مثبت یا منفی- اقتصاد روسیه را در پی نخواهد داشت.

*در زبان انگلیسی
WTO  World Trade Organization
در زبان فرانسه:
OMC  Organisation Mondiale du Commerce