استانبول، ۲۱ اکتبر ۱٩۳٠ / ۲۹ مهر ۱۳۰۹: زنان ترک برای نخستین بار، در انتخابات شهرداری‌ها شرکت می‌کنند. آنان برای اولین بار حق انتخاب کردن و انتخاب شدن را به دست آورده‌اند. اگرچه زنان ترک برای کسب حق رأی عمومی – از جمله برای مجلس – چهار سال دیگر انتظار کشیدند، اما شرکت در انتخابات محلی برای آنان نماد مهمی در روند دستیابی به حقوق خود بود.
نخستین حق رأی زنان در ترکیه چهار سال بعد از قوانین جدیدی بود که به خواستۀ آتاتورک وضع شد. این قوانین که به تقلید از قانون مدنی سوئیس تدوین شد، چندهمسری را ممنوع کرد، ازدواج رسمی را بدون دخالت شرع به ثبت رساند و حق ارث برابر به زنان داد.
مثل کشف حجاب در ایران (۱۹۳۶)، حق رأی زنان در ترکیه را نوعی «فمینسیم دولتی» دانسته‌اند. اگرچه بنا بر تاریخ‌نگاری رسمی ترکیه، آتاتورک این حقوق را به «نسوان تفویض» کرده، اما واقعیت اینست که زنان ترک حداقل از جنگ جهانی اول به بعد، برای کسب حقوق خود فراوان تلاش کرده بودند.
اولین مجلۀ ویژۀ زنان به اسم «دنیای زنان» (Kadınlar Dünyası) از سال ۱٩۱۳، هم‌زمان با تشکیل انجمنی به اسم «جمعیت مدافعۀ حقوق نسوان» آغاز به کار کرد. در همۀ این فعالیت‌ها چهرۀ زنی به نام بلقیس شوکت برجسته بود. او که اولین زن خلبان ترکیه محسوب می‌شود نوۀ کمال نامق پاشا بود که در زمان پادشاهی سلطان محمود دوم عثمانی مقام وزارت داشت.
گذشته از مشارکت زنان، انتخابات محلی سال ۱٩۳٠ گام مهمی در راه شکل‌گیری یک دموکراسی واقعی بود. حزب جمهوری‌خواه لیبرال که چهار ماه قبل به میل آتاتورک تشکیل شده بود، بر خلاف میل و انتظار او موفقیتی چشمگیر به دست آورد. این حزب برای انتخابات شهر استانبول چند نامزد ارمنی، یونانی، یهودی و کرد را به میدان فرستاد. اما ظاهراً شخص آتاتورک و سیاستمداران پیرو او، میزان آزادی‌های اعمال‌شده در این انتخابات را نپسندیدند – یا خطرناک دیدند. حزب جمهوری‌خواه لیبرال چند ماه بعد منحل، و انتخابات حقیقتاً چندحزبی و رقابتی حدود بیست سال تعطیل شد.
دریافت رایگان خبرنامهبا خبر-پیامک های ما اخبار را بصورت زنده دریافت کنید
آبونه شوید