حزب‌الله، زخمی ناسور در کالبد سیاسی لبنان از چهل سال پیش تاکنون
نتشر شده در:
گوش کنید - ۰۹:۴۸
روز یکشنبه ۱۵ مارس نخستین انتخابات پارلمانیِ لبنان پس از انفجار بزرگِ بیروت برگزار شد و نیروهایِ «مدافع اصلاحات و مخالفِ تسلط بیگانه» توانستند بر شمار کرسی‌های خود بیفزایند. بعضی از نامزدهای مستقلِ «خواهان تغییر» نیز به پیروزی‌هایی دست یافته‌اند. حزب‌الله و متحدانش که پیش از انتخابات به پیروزی خود مطمئن بودند، بعضی از کرسی‌های خود را از دست داده‌اند و نمی توانند این بار به اکثریت دست یابند.
در انتخابات پارلمانی امسال تنها ۴۱ درصد از دارندگان حق رأی شرکت کردند. در انتخابات سال ۲۰۱۸ که حزب‌الله و متحدانش با به دست آوردنِ ۷۱ کرسی از ۱۲۸ کرسیِ پارلمان به اکثریت دست یافته و زمام امور کشور را در دست گرفته بودند، ۴۹ درصد دارندگانِ حق رأی شرکت کرده بودند.
بی‌ثباتی سیاسی و جنگِ قدرت میان احزاب و سازمان‌های سیاسی و نیز بحرانِ عمیق اقتصادی، لبنانی‌ها را نسبت به هرگونه تغییر در جهت بهبود وضع کشور ناامید کرده است. آنان مانند بسیاری از کارشناسان بر این باورند که وضع کنونیِ لبنان نتیجۀ بی‌عملی و فساد طبقۀ سیاسیِ آن کشور و در درجۀ نخست حزب‌الله و متحدانش است. این نیروها در پنج سال گذشته لبنان را به بدترین بحران اقتصادیِ پس از جنگ داخلی سالهای ۱۹۷۵ تا ۱۹۹۰ رهنمون شده‌اند.
حزب‌الله به ویژه علت اصلی انزوای سیاسی لبنان در منطقه است. کشورهای کانادا، ایالات متحد آمریکا، بریتانیا، هلند، استرالیا و بحرین آن را رسماً سازمانی تروریستی می‌دانند. از مارس ۲۰۱۶ کشورهای عربستان سعودی، قطر، امارات متحد عربی، عُمان و کویت نیز آن را سازمانی تروریست می‌شناسند. در دهم مارس ۲۰۰۵ پارلمان اروپا قطعنامه ای را به تصویب رساند که در آن آمده است: شواهد انکارناپذیر برای تروریسم حزب‌الله وجود دارد و اتحادیۀ اروپا برای پایان دادن به آن باید گام‌های عملی بردارد. در ژوئیۀ ۲۰۱۳ وزیران امور خارجۀ اروپا شاخۀ نظامی حزب‌الله را در فهرست سازمان‌های تروریستی قرار دادند.
انفجار بزرگ بندر بیروت در سال ۲۰۲۰ که بیش از دویست کشته و هزاران زخمی به جا گذاشت و بیش از ۱۵ میلیارد دلار به بیروت خسارت زد، اقتصاد بحران زدۀ لبنان را تا مرز ازهم پاشی پیش بُرده است. لبنانی‌های ناراضی همۀ رهبران و احزاب حاکم به ویژه حزب‌الله را مسئول آن انفجار می‌دانند و آن را به «فساد فراگیر» طبقۀ سیاسیِ لبنان نسبت می‌دهند.
درست است که اقتصاددانان علت ریشه‌ای بحران کنونی لبنان را نظام اقتصادی آن می‌دانند که از پایان جنگ داخلی در آن کشور جایگیر شده است، با این حال بسیاری از کارشناسان معتقدند که حزب‌الله و متحدانش سبب‌ساز اصلی بحران کنونی‌اند، زیرا ملاحظات سیاسی و منافع گروهی‌شان ایجاب می‌کند که تن به اصلاح نظام اقتصادی و سیاسی کشور ندهند. سه چهارم جمعیت ۷ میلیونی لبنان زیر خط فقر زندگی می‌کنند. در سال ۲۰۱۹ بدهی دولتیِ آن کشور به بیش از ۸۰ میلیارد دلار می‌رسید. بیش از ۸۰ درصد مواد غذایی لبنانی‌ها از خارج وارد می‌شود، در حالی که لبنان خاک حاصلخیز و آب فراوان برای کشاورزی دارد.
حزب‌الله با جمهوری اسلامی ایران پیوندی ناگسستنی دارد. این سازمان سیاسی- نظامی در سال ۱۹۸۲ یعنی درست چهل سال پیش به پیروی از افکار سیاسی آیت‌الله خمینی و با ارادۀ سپاه پاسداران تشکیل شد و در فوریۀ ۱۹۸۵ با انتشار بیانیه‌ای اعلام موجودیت کرد.
در آن بیانیه هدف‌های اصلی حزب‌الله برقراری نظام اسلامی در لبنان، نابودی اسرائیل و بیرون راندن آمریکایی‌ها، فرانسوی‌ها و اسرائیلی‌ها از خاک لبنان اعلام شد. این سازمان همواره از کمک‌های تسلیحاتی جمهوری اسلامی برخوردار بوده است. رهبر آن بارها اعلام کرده است که حزب‌الله از ایران کمک می‌گیرد و به آن افتخار می‌کند. اما رهبران ایران در این باره سکوت کرده‌اند.
در دسامبر ۲۰۲۰ گروه هکر ناشناسی به مجموعه‌ای از اسناد «مؤسسۀ قرض‌الحسنۀ حزب‌الله» دست یافت که نشان‌دهندۀ ابعاد کمک‌های مالی جمهوری اسلامی به حزب‌الله بود.
چند سال پیش تِیلور ستابْلِتون، کارشناس روابط خارجی و خاورمیانۀ «بنیاد دفاع از دموکراسی»، در حساب توئیتری خود نوشت: «در سالهای ۲۰۱۶ و ۲۰۱۷ ایران سالانه ۷۰۰ تا ۸۰۰ میلیون دلار به حزب الله لبنان کمک مالی کرده است». به گزارش العربیه کمک‌های مالی ایران به حزب‌الله در آغاز ۱۰۰ میلیون دلار در سال بود و سپس به ۲۰۰ میلیون دلار افزایش پیدا کرد. در سالهای ۲۰۰۶ تا ۲۰۰۹ با افزایش بهای نفت، میزان کمک مالی ایران به حزب الله به ۳۵۰ میلیون دلار در سال رسید.
کارشناسان معتقدند که این سازمان بدون کمک‌های مالی ایران نمی‌تواند با چنین نیرویی به حیات خود ادامه دهد. به نوشتۀ رفیق خوری، نویسنده و روزنامه نگار لبنانی، حزب‌الله نیرویی است که می‌کوشد در هم‌پیمانی با ایران از بحران موجود در لبنان به سود هدف‌های کوتاه‌مدت و بلندمدت خود بهره‌برداری کند. این روشنفکر برجستۀ لبنانی تسلط گروه‌های مالی و سیاسیِ حاکم بر سرنوشت لبنان را علت اصلی بحران کنونی می‌داند. به گفتۀ او، آن‌ها دارایی‌های لبنان را می‌دزدند و گاه بر سر تقسیم آن به جان هم می‌افتند.
رفیق خوری انتخابات یکشنبۀ گذشته را کارزاری میان نیروهای متخاصم لبنانی توصیف می‌کند. کارزاری که سال‌هاست میان «محور مقاومت» به رهبری ایران و «حزب‌الله» از سویی و نیروهای مخالف آن‌ها از سوی دیگر آغاز شده است. این نیروها خواهانِ تغییر و مخالف تسلط بیگانه‌اند. به گفتۀ او، انتخابات یکشنبۀ گذشته مرحله‌ای بود از نبردی طولانی که نیروهای هوادار هویت عربی و احیای اعتبار تاریخی لبنان با نیروی مسلحی به نام «حزب‌الله» پیش می‌برند. حزب‌الله به دنبال چیرگیِ دینی و ایدئولوژیک بر لبنان است و می‌خواهد این کشور را در وابستگی به جمهوری اسلامی ایران و به عنوانِ بخشی از پروژه ولایت فقیه آن کشور سازماندهی و اداره کند.
دریافت رایگان خبرنامهبا خبر-پیامک های ما اخبار را بصورت زنده دریافت کنید
آبونه شوید