پشتیبانی چین و روسیه از عضویت ایران در باشگاه نامتجانس بریکس
نتشر شده در:
گوش کنید - ۰۷:۵۵
پانزدهمین نشست سالانۀ گروه بریکس هفتۀ گذشته از سه شنبه ۲۲ تا پنجشنبه ۲۴ اوت در ژوهانسبورگ، پایتخت آفریقای جنوبی، برگزار شد. اعضای این گروه در حال حاضر پنج کشور برزیل، روسیه، هند، چین و آفریقای جنوبی اند که ۴۰ درصد جمعیت جهان را نمایندگی می‌کنند.
در پانزدهمین نشست سالانۀ بریکس، کشورهای تشکیل دهندۀ آن موافقت کردند که از اول ژانویۀ ۲۰۲۴ شش کشور آرژانتین، ایران، عربستان سعودی، مصر، اتیوپی و امارات متحد عربی نیز به بریکس بپیوندند. این تصمیم را رئیس جمهور آفریقای جنوبی در آخرین روز نشست اعلام کرد.
با پیوستن این شش کشور، شمار اعضای گروه به ۱۱ خواهد رسید و بریکس ۴۶ درصد جمعیت جهان و ۳۶ درصد تولید ناخالص داخلی جهانی را نمایندگی خواهد کرد. پیش از این نشست، در حدود چهل کشور برای پیوستن به بریکس علاقه نشان داده بودند و در دهم اوت امسال ۲۳ کشور از میان آن‌ها رسماً درخواست عضویت کرده بودند.
بریکس را نشانه و نماد شکل‌گیری یک «واقعیت ژئوپُلیتیکی تازه» در جهان توصیف می‌کنند. این گروه در آغاز دربرگیرندۀ چهار کشور برزیل، روسیه، هند و چین بود. هریک از آن‌ها جزو ده کشور قدرتمند جهان به شمار می‌رود. نخستین نشست گروه در ژوئن ۲۰۰۹ در روسیه برگزار شد. جمهوری آفریقای جنوبی در آوریل ۲۰۱۱ در سومین نشست این گروه به بریکس پیوست.
هدف آغازینِ تشکیل دهندگان بریکس ایجاد تعادل در نظم سیاسی - اقتصادی بین‌المللی پس از فروپاشی شوروی بود. در نظم جهانی که با از میان رفتن شوروی پدید آمد، ایالات متحد آمریکا هم از نظر سیاسی و هم از نظر اقتصادی یکه تاز جهان شد. قدرت‌های معترض به این نظم نوین معتقدند که مهار این نظم را هنوز آمریکا و کشورهای نیرومند غربی در دست دارند. به نوشتۀ روزنامۀ چینی «چاینا دیلی» که به زبان انگلیسی منتشر می‌شود، تشکیل دهندگان بریکس خواهان نظم سیاسی و اقتصادی بین‌المللی عادلانه‌تر و معقول‌تر بودند.
اما کشورهای عضو بریکس در عین حال رقیب یکدیگرند. برای مثال، چین مخالف عضویت دائمی برزیل در شورای امنیت سازمان ملل است. یا هند که می‌خواهد نماد و پیشتاز کشورهای در حال توسعه باشد، برنامه‌ای را در جهت عکس برنامۀ توسعه‌طلبانۀ چین پیش می‌برد. چین در پی ایجاد جایگزین یا آلترناتیوی برای مقابله با برتری سیاسی- اقتصادی کشورهای غربی در جهان است. اما هند نمی‌خواهد بریکس به یک پایگاه ضدغربی در خدمت منافع چین و روسیه تبدیل شود.
پس از درگیری‌های خشونت آمیز سربازان دو کشور هند و چین در منطقۀ «لاداخ» در ژوئن ۲۰۲۰ و انتقال تجهیزات نظامی دو کشور به مناطق مرزی، دیدارها میان رهبران هند و چین کاهش یافته بود. در نشست اخیر نیز نخست وزیر هند و رئیس جمهور چین به گفت و گوی کوتاهی بسنده کردند.
و اما ایران از جمله ۲۳ کشور درخواست کنندۀ عضویت در بریکس بود که سران کشورهای این گروه پس از بررسی‌های فراوان سرانجام تصمیم گرفتند آن را همراه عربستان سعودی به جمع خود بیفزایند، زیرا گمان می‌کنند این دو کشور ویژگی‌هایی دارند که می‌توانند هم از نظر سیاسی و هم از نظر اقتصادی بریکس را تقویت کنند.
کارشناسان معتقدند که شی جین پینگ و پوتین پای جمهوری اسلامی ایران را تنها به سبب سیاست‌های ضدآمریکایی‌اش به بریکس باز کرده‌اند. وگرنه، ایران با مشکلات سیاسی و اقتصادی بزرگی دست به گریبان است که عضویتش در بریکس کمکی به حل آن‌ها نمی‌کند. این کشور هم‌چنان زیر فشار تحریم‌های آمریکایی قرار دارد. در نتیجه، از سرمایه‌گذاری‌های بانک توسعۀ بریکس با نام کنونی «بانک توسعۀ جدید» مستقر در شانگهای نمی‌تواند بهره مند شود. زیرا معاملات این بانک به دلار انجام می‌گیرد.
از سوی دیگر، ایران به رغم ادعاهای مسئولان آن یکی از بی‌ثبات‌ترین کشورها در خاورمیانه است. رهبر ۸۴ سالۀ آن ناتوان از کنترل اوضاع کشور است. حتی مهار نیروهای پشتیبان خود را نیز در دست ندارد. با مرگ او بی‌شک دگر‌گونی‌های بزرگ و پیش‌بینی ناپذیر در کشور روی خواهد داد.
با توجه به همۀ این داده‌هاست که شاهزاده فیصل بن فرحان، وزیر امور خارجۀ عربستان سعودی، پس از پذیرفته شدن کشورش در بریکس، برخلاف مسئولان جمهوری اسلامی، چندان خوشحال نبود. او گفت: تا ژانویۀ ۲۰۲۴ کشورش پیشنهاد‌های بریکس را به دقت بررسی خواهد کرد و سپس تصمیم خواهد گرفت.
پیش از برگزاری پانزدهمین نشست بریکس در ژوهانسبورگ، هند و برزیل علاقه ای به پذیرش عضو جدید در بریکس نشان نمی‌دادند. به عقیدۀ بسیاری از کارشناسان، روسیه برای تعدیل انزوای بین‌المللی کنونی‌اش و چین به منظور افزایش نفوذ خود در «جهان جنوب» که پیش از این «جهان سوم» خوانده می‌شد، خواهان توسعۀ بریکس و پذیرش حتی کشورهای ناجور در این «باشگاه نامتجانس» اند.
دریافت رایگان خبرنامهبا خبر-پیامک های ما اخبار را بصورت زنده دریافت کنید
آبونه شوید