ایالات متحد آمریکا : پشتیبان بی قید و شرط اسرائیل

از زمان شعله ور شدن جنگ میان اسرائیل و حماس، دولت آمریکا لحظه‌ای در دفاع از اسرائیل تعلل نکرده و بارها به جمهوری اسلامی ایران و حزب‌الله هشدار داده است مبادا جبهۀ دوم یا سومی در منطقه باز کنند. دو روز پس از حملۀ حماس به جنوب اسرائیل، جو بایدن، رئیس جمهوری آمریکا، در بیانیه‌ای پرشور و طولانی گفت: این یک تراژدی غریب نیست. روابط ایالات متحد آمریکا با اسرائیل عمیق است. او در سخنان دیگری بر حمایت سستی‌ناپذیر آمریکا از امنیت اسرائیل تأکید کرد و گفت: ما هر کاری که از دستمان برآید خواهیم کرد تا اسرائیل بتواند از خود دفاع کند.

ایالات متحد آمریکا : پشتیبان بی قید و شرط اسرائیل AP - Oded Balilty

پشتیبانی بی‌قید و شرط آمریکا از اسرائیل تاریخی طولانی دارد. به گزارش کنگرۀ آمریکا در ماه مارس امسال، از پایان جنگ جهانی دوم تاکنون اسرائیل ۲۶۰ میلیارد دلار از آمریکا کمک مالی دریافت کرده است. بیش از نیمی از این مبلغ به کمک‌های نظامی اختصاص داشته است.

افزون بر حمایت مالی و نظامی، آمریکا از نظر سیاسی و دیپلماتیک نیز همواره پشتیبان اسرائیل بوده است. در تاریخ شورای امنیت سازمان ملل آمریکا بیش از ۸۰ بار قطعنامه‌های آن شورا را وتو کرده است. در بیش از نیمی از آن‌ها این کار را به منظور دفاع از اسرائیل در برابر انتقادهای بین‌المللی از آن کشور انجام داده است.

ایالات متحد آمریکا در زمان ریاست جمهوری ترامپ «راه حل دو دولت» را که یکی از تعهدات تاریخی آن کشور بود، به فراموشی سپرد. جو بایدن اگرچه این راه حل را بهترین راه حل می‌داند، اما تاکنون گامی عملی در جهت آن برنداشته است و کوشش‌هایش تا پیش از حملۀ تروریستی حماس صرف عادی‌سازی روابط کشورهای عربی با اسرائیل می‌شد.

روابط ویژۀ آمریکا با اسرائیل در طی زمان تنیده شده است. در پایان جنگ جهانی دوم، آمریکا و شوروی برای سازماندهی دوبارۀ جهان یکه تاز عرصۀ روابط بین‌الملل و رقیب سرسخت یکدیگر شدند. کشورهای اروپایی که صحنۀ اصلی جنگ بودند دیگر توانی نداشتند و هریک به گونه‌ای زیر نفوذ یکی از دو ابرقدرت تازه نفس قرار گرفتند.

دو روز پس از اعلام استقلالِ اسرائیل در ۱۴ ماه می ۱۹۴۸ اتحاد جماهیر شوروی نخستین کشوری بود که اسرائیل را به رسمیت شناخت. شوروی‌ها میان سوسیالیسم روسی و صَهیونیسم فصل مشترک‌های اساسی می‌دیدند و گمان می‌کردند اسرائیل می‌تواند متحد آنان در خاور میانه باشد. از همین رو، به صورت غیررسمی و از طریق کشورهایی مانند چکسلواکی سلاح‌هایی را که در جنگ از ارتش آلمان به غنیمت گرفته بودند تحویل اسرائیلی‌ها دادند و به سهم خود سبب‌ساز پیروزی آنان در جنگ ۱۹۴۹ با دولت‌های عربی شدند.

حال آن که آمریکایی‌ها پس از تشکیل اسرائیل ارسال هرگونه سلاحی را به خاور میانه رسماً ممنوع کردند. آنان در میانۀ جنگ سرد به این نتیجه رسیدند که اسرائیل می‌تواند مانع نفوذ شوروی‌ها در منطقه باشد. جنگ شش روزه اعراب و اسرائیل در ۱۹۶۷ چرخشگاهی در روابط آمریکا با اسرائیل بود. در آن جنگ شوروی‌ها از ائتلاف عربیِ مصر و سوریه و اردن حمایت کردند، اما آمریکایی‌ها جانب اسرائیل را گرفتند و به کمک‌های مالی و دیپلماتیک خود به اسرائیل فراوان افزودند.

از آن پس، روابط یهودیان آمریکا با اسرائیل روز به روز بیشتر و محکم‌تر شد. هم‌اکنون جمعیت یهودیِ اسرائیل در حدود ۶.۵ میلیون نفر است. یهودی‌های آمریکا را در حدود ۶ میلیون نفر تخمین می‌زنند. برپایۀ مطالعاتی که انجام گرفته، از هر ۱۰ یهودی آمریکایی ۶ تن گفته‌اند از نظر عاطفی دلبستگی عمیقی به اسرائیل دارند. بر پایۀ مطالعاتی که در سال ۲۰۲۱ انجام گرفته از هر چهار یهودی آمریکایی دست کم یک یهودی در اسرائیل زیسته یا بارها به آن کشور سفر کرده است.

چهل سال پیش، الکساندر هیگ، وزیر امور خارجۀ آمریکا در زمان ریاست جمهوری رونالد ریگان، گفت: اسرائیل بزرگ‌ترین ناو هواپیمابر آمریکا در منطقه‌ای است که برای امنیت ملی ما اهمیت حیاتی دارد. این ناو هواپیمابر را که هیچ سرباز آمریکایی با خود حمل نمی‌کند، هیچ نیرویی نمی‌تواند غرق کند.

بسیاری از کارشناسان توصیف الکساندر هیگ را از نظر استراتژیِ ژئوپلیتیکیِ آمریکا هنوز بجا و مناسب می‌دانند. تا چندی پیش بعضی از کارشناسان صحبت از پا پس کشیدن آمریکا از خاور میانه می‌کردند. اما رویدادهای پس از حملۀ حماس به جنوب اسرائیل نشان داد که این منطقه هم‌چنان برای آمریکا اهمیت راهبردی دارد و آن کشور از امنیت اسرائیل و متحدان عرب خود در خاور میانه نمی‌تواند چشم بپوشد.

اسرائیل نیروی هوایی قدرتمندی دارد، چنان که گفته می‌شود آسمان منطقه زیر کنترل آن کشور است. از نظر آمریکایی‌ها خاورمیانه هنوز یکی از بزرگ‌ترین منابع انرژی است. از سوی دیگر، اسرائیل سد راه نفوذ روسیه و ایران در منطقه است. مبارزه با تروریسم و اسلام‌گرایی و جلوگیری از هجوم پناهجویان به کشورهای غربی را نیز باید به هدف‌های آمریکا در حمایت بی‌چون و چرا از اسرائیل افزود.

در آمریکا گروه هایی از پیروانِ «مسیحیت انجیلی» خواهان بازگشتِ یهودیان جهان به اسرائیل اند و آن را به واقعیت پیوستنِ پیشگویی‌های خداوندی می‌دانند. از همین رو، سرسختانه از طرح «اسرائیل بزرگ» پشتبانی می‌کنند. چنان که تا چندی پیش گفته می‌شد بنیامین نتانیاهو برای پیشبرد سیاست‌هایش که همان ایدئولوژی حزب «لیکود» است، بیش از آنکه به پشتیبانی یهودیان آمریکا چشم دوخته باشد، به پیروان «مسیحیت انجیلی» در آمریکا امید بسته است.

اما حمایت پیروان «مسیحیت انجیلی» از اسرائیل بیشتر با سیاست‌های ترامپ سازگاری داشت. اکنون، پس از حملۀ حماس و جنگ کنونی باید دید بایدن و متحدان عرب آمریکا در منطقه چه طرحی در سر دارند.