یک سال بعد از سرکوب بزرگ آبان ٩٨، یک دادگاه مردمی چه می‌تواند بکند؟ گفتگو با محمود امیری مقدم

در بهمن ماه آینده، "دادگاه بین‌المللی مردمی آبان" بررسی پروندۀ سرکوب آبان ٩٨ را آغاز خواهد کرد. این دادگاه پیرو سنتی است که از دهۀ ۱٩۶٠ توسط برتراند راسل و ژان پل سارتر، و با تشکیل "دادگاه راسل" آغاز شد. قبلاً در مورد ایران، دادگاه مردمی معروف به "ایران تریبونال"، پروندۀ اعدام‌های ۶۷ را بررسی کرده است. محمود امیری مقدم، مدیر سازمان حقوق بشر ایران که یکی از مبتکران دادگاه آبان است، می‌گوید احکام این دادگاه با اینکه الزام‌آور نیست، اما سندی معتبر برای دادخواهی خواهد بود...

محمود امیری مقدم، سخنگوی سازمان حقوق بشر ایران DR

یک سال بعد از ناآرامی‌های گستردۀ آبان ٩٨ در ایران و واکنش خشن و بی‌محابای حکومت، برخی از سازمان‌های مدافع حقوق بشر تحقیقات خود را پیرامون سرکوب هولناک مردم و قربانیان آن همچنان ادامه می‌دهند.

سازمان عفو بین‌الملل حتی به مناسبت این سالگرد وب سایتی را تحت عنوان "اینترنت خاموش، کشتار بی‌صدا" طراحی کرده و توضیح داده است که می‌خواهد از این طریق نشان دهد که "قطعی اینترنت چیست و چرا یک نقض جدی حقوق بشر محسوب می‌شود". سازمان عفو بین‌الملل  می‌افزاید: "هدف از این اقدام همچنین بزرگداشت یاد افرادی است که در جریان اعتراضات کشته شدند، و درخواست از شما که در مسیر دادخواهی و عدالت‌طلبی به ما یاری رسانید"...

دادگاه بین‌المللی مردمی آبان

یکی دیگر از ابتکاراتی که در پی تحکیم حافظۀ اجتماعی و همچنین دادخواهی است، تشکیل "دادگاه بین‌المللی مردمی آبان" است.

این دادگاه به ابتکار سازمان حقوق بشر ایران، سازمان عدالت برای ایران و سازمان بین‌المللی "با هم علیه اعدام" (ECPM) پایه‌گذاری شده است.

به گفتۀ محمود امیری مقدم، مدیر سازمان حقوق بشر ایران، دادگاه بین‌المللی مردمی آبان احکامی نیز صادر خواهد کرد. به گفتۀ او "اگرچه این احکام الزام‌آور نیست ولی گامی مهم در راستای دادخواهی است". در واقع احکام این دادگاه می‌تواند "به عنوان یک سند معتبر در اختیار خانواده‌های قربانیان، نهادهای حقوق بشری وحتی دولت‌ها یا دادگاه‌های آینده قرار گیرد".

محمود امیری مقدم یادآوری می‌کند که سال گذشته یکی از متهمان اعدام‌های ۶۷ در سوئد بازداشت شد. دلیل اصلی این بازداشت، تحقیقاتی بود که در چارچوب یک دادگاه مردمی دیگر، معروف به "ایران تریبونال" انجام گرفته بود.

به گفتۀ محمود امیری مقدم زمانه تغییر کرده و با شتاب گرفتن ارتباطات و اطلاع‌رسانی، مسئولان نقض حقوق بشر دیگر نمی‌توانند به آسانی گذشته از پیگرد و دادخواهی مصون بمانند.

قرار است که دادگاه بین‌المللی مردمی آبان در بهمن آینده در شهر لاهه برگزار شود. به گفتۀ محمود امیری مقدم، قضات این دادگاه که ایرانی نیستند تجربیات طولانی در بررسی پرونده‌های مشابه دارند. به عنوان مثال، برخی از آنان در محاکمۀ میلوسوویچ شرکت داشته‌اند...