سعید پیوندی : در نتیجۀ حملات حکومتی چیزی از دانشگاه در ایران باقی نمانده است

سعید پیوندی : "نبرد جدید حکومت اسلامی با دانشگاه، گرچه تازگی ندارد نبرد اسلامگرایی سیاسی با عرف است. هر یک از تهاجم‌های حکومت به دانشگاه باعث رنجورتر شدن پیکر آن و بازماندن دانشگاه از وظایف اصلی اش شده است. امروز متأسفانه ما با دورنمای بسیار تاریکی روبرو هستیم. فقر دانشگاهی در سال‌های پیش رو بسیار شدیدترخواهد شد، اگر حرکت های اعتراضی جاری حکومت را متوقف نکند."

۱۰:۵۹

سعید پیوندی، ناصر اعتمادی © rfi-persan

مدتی است که حکومت اسلامی اخراج اساتید دانشگاه‌ها و جایگزین کردن آنان توسط اساتید باصطلاح بسیجی را در دستور کار خود قرار داده است. اگر چه هجوم به دانشگاه در جمهوری اسلامی تازگی ندارد، اما چه چیزی امروز باعث ازسرگیری عناد مستمر حکومت اسلامی با نهاد دانشگاه شده است؟ و ضربات جدید به پیکر دانشگاه چه دورنمایی پیش روی جامعه تصویر می کند؟

در پاسخ به این پرسش ها و پرسش های دیگر سعید پیوندی، استاد جامعه شناسی در فرانسه و کارشناس مسائل آموزشی، از جمله گفته است :

"در بادی امر علت هجوم جدید این است که با حکومتی در ایران سروکار داریم که دائماً سرگرم باصطلاح مهندسی و کنترل کردن نهادها و نظارت بر اعمال آنها است. هدف از این کار همواره تحمیل روایت حکومت از سیاست، اقتصاد، فرهنگ و هر چیز دیگر به جامعه است. در این بین دانشگاه همواره یکی از اهداف اصلی عناد و خصم حکومت برای اعمال بی وقفۀ کنترل و تحمیل روایت های رسمی بوده است. درست است که این رویکرد و روش در جمهوری اسلامی تازگی ندارد، اما، هجوم به دانشگاه از زمان جنبش سبز تاکنون شتاب و اشکال تازه‌ای به خود گرفته است.

حکومت در سال ۱٣۵٩ فکر می کرد که با اخراج چهل درصد از اساتید و بیش از سی هزار دانشجو یک بار برای همیشه دانشگاه‌ها را باصطلاح تصفیه و مطیع خود می‌کند. اما، نهاد دانشگاه برغم همۀ ضرباتی که متحمل شد به مقاومت خود ادامه داد. بعد از جنبش سبز حکومت به سیاست جایگزین کردن اساتید دانشگاهی توسط افراد همسو و برآمده از نهادهای امنیتی و نظامی روی آورد تا بتواند از این طریق هم دانشگاه را باصطلاح تسخیر کند و هم دانشجویانی وفادار به حکومت تربیت سازد.

با این حال، جایگزین کردن اساتید غیرهمسو توسط اساتید برآمده از نهادهای امنیتی-نظامی خود گویای ناکامی حکومت بود در رسیدن به هدف اصلی خود، آنهم برغم تمام ضربات و محدودیت های سنگینی که به دانشگاه طی بیش از چهار دهه تحمیل کرده است. با این حال، این ضربات باعث شده که حقیقتاً دیگر چیز زیادی از دانشگاه به عنوان نهاد تولید دانش، فکر و پرسشگری و همچنین چیز زیادی به عنوان حیات و پویش دانشگاهی باقی نماند. بی دلیل نیست که بخشی از وظایف اصلی دانشگاه یعنی پرسشگری و اندیشۀ انتقادی به بیرون از دانشگاه منتقل شده و اساتید اخراج شده محمل‌های دیگری برای بیان نظرات خود ابداع کرده‌اند و همزمان خود دانشگاه اعتبار خود را به عنوان نهاد تولید و بازنگری دانش و روحیه پرسشگری و انتقاد از دست داده است.

همزمانی اخراج اساتید و احضار دانشجویان با یک سالگی خیزش مهم "زن، زندگی، آزادی" تصادفی نیست. این همزمانی گویای تلاشی است از سوی حکومت برای جلوگیری از شعله‌ور شدن آتش اعتراض‌ها در ایران. این اقدام‌ها در کنار مجازی کردن کلاس‌های دانشگاهی یا به تاخیر انداختن بازگشایی دانشگاه ها تلاشی است برای مهار  دوجانبۀ دانشگاه و بحران سیاسی کشور.

نبرد حکومت اسلامی با دانشگاه که از زمان تاسیس جمهوری اسلامی آغاز شد نبرد اسلامگرایی سیاسی با عرف است. هر یک از تهاجم‌های حکومت به دانشگاه ها باعث رنجورتر شدن پیکر دانشگاه و بازماندن آن از وظایف اصلی اش شده است. امروز متأسفانه ما با دورنمای بسیار تاریکی روبرو هستیم. فقر دانشگاهی در سال‌های پیش رو بسیار شدیدتر از امروز خواهد شد، اگر حرکت های اعتراضی جاری حکومت را متوقف نکند. این تیری که جمهوری اسلامی به مغز جامعه یعنی به دانشگاه شلیک کرده پی آمدهای بمراتب خطرناک و سنگینی برای کل جامعه به دنبال خواهد داشت.