ماری لادیه فولادی: انتخابات در ایران برای مشروعیت بخشیدن به حرکت‌ها و سیاست‌های رهبران انقلاب پذیرفته شد و سپس ابزار تقسیم قدرت میان آنان گردید

میهمان امروز «چهره‌ها و گفتگوها» سال‌هاست که با کشتی جمعیت شناسی در آب‌های جامعه‌های ایران و آسیای مرکزی و خاورمیانه و افریقای شمالی می‌راند و باروری و خانواده و شبکه‌های همیاری خانوادگی و مهاجرت و مشارکت سیاسی را زیر ذره بین نگاه خویش می‌گذارد. ماری لادیه فولادی جمعیت شناسی است که به سیاست و پدیده‌های سیاسی و پیوند این یکی با آن دیگری توجهی ویژه دارد. او در این گفتگو به ناهمساز بودن تصاویری که در غرب از واقعیت‌های اجتماعی ایران وجود دارد، اشاره کرده و با یادآوری برخی نتایج پویائی اجتماعی در این کشور، تاکید می‌کند که مقامات جمهوری اسلامی در هر دو جناح قائل به حضور زنان در عرصه‌های اجتماعی و سیاسی نیستند. این گفتگو برای نخستین بار در ۳۰ سپتامبر ۲۰۱٧ از رادیو بین‌المللی فرانسه پخش شد و اینک پادکست آن در تارنمای این رادیو در دسترس کاربران قرار می‌گیرد.

ماری لادیه فولادی، جمعیت شناس، پژوهشگر ارشد در مرکز تحقیقات علمی فرانسه و استاد مدرسۀ مطالعات عالی علوم اجتماعی پاریس © RFI Persan

«چهره‌ها و گفتگوها» این بار میزبان پژوهشگری است که حاصلِ تلاش‌ها و کنکاش‌های خود را تا کنون در دو کتاب، بیش از ۴۰ مقاله و همان شمار گفتار و نوشتار ارائه شده در نشست‌های علمی منتشر کرده است. او پژوهشگر ارشد در مرکز ملی تحقیقاتِ علمی فرانسه (CNRS) و استاد مدرسۀ مطالعات عالی علوم اجتماعی (EHESS) پاریس است. ماری لادیه فولادی در آخرین کتاب خود به زبان فرانسه که می‌توان عنوان آن را «ایران، دنیای تناقض‌ها» ترجمه کرد، میان واقعیت‌های اجتماعی جامعۀ ایران و درک و دریافت آنها از سوی مقامات و برخی پژوهشگران غربی اختلاف بسیار می‌بیند و ریشۀ تحولات کنونی این جامعه را نه در سیاست‌های نظام، بلکه در گرایش عمومی برآمده از انقلاب ۱۳۵٧ جستجو می‌کند.

او در این گفتگو تاکید می‌کند که «نیروی محرکۀ انقلاب، یعنی نیروی موثر در زایش آن، اسلامی و مذهبی نبود و کنشگران اصلی آن جوانان شهری بودند که علیه قدرت پدران برخاستند و تحرکی ایجاد کردند که دستکم تا سال ۱۳۸۹ پویا بود».

ماری لادیه فولادی یکی از تفاوت‌های اساسی میان واقعیت جامعه ایران و دریافت آن در غرب را در موضوع باروری می‌داند و یادآوری می‌کند که «در پی انقلاب تصور چنین بود که با آمدن حکومت اسلامی زنان ایرانی به خانه رانده شده و میزان بارداری در این کشور افزایش خواهد یافت». او می‌گوید پژوهش‌های آماری در این زمینه که موضوع پایان نامۀ دکتری اوست نشان داد که چنین نشد. او تاکید می‌کند که چنین نتیجه‌ای حاصل نگاه «زنان جوانی که از کنشگران انقلاب بودند، تعریف جدیدی از نقش خود به عنوان زن و مادر داشتند که با تعاریف مادران و حتی خواهران سالمندتر خود تفاوت داشت و طرح خانوادگی مورد نظر آنها از دو فرزند فراتر نمی‌رفت».

او بر این باور است که «علاوه بر شاخص‌های اقتصادی و اجتماعی موثر در کاهش باروری، حرکت شورشی زنان در انقلاب نیز در تسریع این کاهش بسیار تعیین کننده بوده است، زیرا روزهای انقلابی به زنان اجازه داد در یک حرکت اجتماعی سیاسی به خیابان‌ها آیند و دوش به دوش مردان حرکت کنند و نسبت به توانائی خود به یک خودآگاهی تازه برسند و سپس آن را به عرصه خصوصی منتقل کرده و در کنترل باروری به کار می‌بندند».

او با این حال تاکید می‌کند که این پدیده «حاصل پویائی جامعه است و نباید آن را دستاورد [حکومت] جمهوری اسلامی دانست».

ماری لادیه فولادی در بارۀ انتخابات در جمهوری اسلامی ایران بسیار نوشته و در کتابی که از آن یاد کردیم، «ایران، دنیای تناقض‌ها»، نیز بدان پرداخته است. وی در این باره تاکید می‌کند که دست اندرکاران انقلاب در آغاز به دلیل قدرت جنبش مردمی و نیز برای «مشروعیت بخشیدن به حرکت‌ها و سیاست‌ گذاری‌های خود» نمی‌توانستند اصل انتخابات را کنار بگذارند. با این حال، بگفتۀ وی، آنان سپس «محدودیت‌های آشکاری در حق انتخاب افراد ایجاد کردند و بویژه پس از جنگ، انتخابات را به ابزاری برای [در انحصار گرفتن قدرت] از سوی دو گروه موسوم به اصول گرا و اصلاح طلب درآوردند». او می‌گوید «هر چند این انتخابات آزاد و دموکراتیک نیست، اما نتایج آن مهم است، زیرا در توازن قدرت میان گروه‌هائی که با یکدیگر رقابت می‌کنند، بسیار مهم است».

ماری لادیه فولادی با اشاره به انتخاب محمد خاتمی به ریاست جمهوری در خرداد ٧۶ می‌گوید «پرانتز اصلاح طلبی توهمی را در مردم ایجاد کرد که گویا نظام جمهوری اسلامی قابل اصلاح است، اما رویدادهای سال ۸۸ نشان داد که رژیم قابل اصلاح نیست و براحتی آراء مردم را کنار می‌گذارد». بگفتۀ او «این وضعیت بر نگرش و خواست مردم نیز اثر گذاشته و آنان، چنانکه در ایران گفته می‌شود، به کف تمایلات و آرزوهای خود رضایت داده‌اند و تنها میان بد و بدتر یکی را بر می‌گزینند».

او در این گفتگو، چنانکه رسم این برنامه است، از کودکی و جوانی خود می‌گوید، به روند تحصیلات خود می‌پردازد و به درسی که از انقلاب ایران گرفته اشاره دارد.

این گفتگو را می‌توانید در اینجا گوش کنید...

22:42

INVITE DE LA SEMAINE Marie Ladier Fouladi 30 sept. 2017