پاکستان و هند هفتادمین سالگرد استقلال خود را جشن می گیرند

محمد علی جناح نام پاکستان را که از حدود پانزده سال پیش از آن، با آغاز مذاکرات استقلال میان نمایندگان هند و انگلستان بر سر زبان‌ها افتاده بود، بر کشور تاره مستقل نهاد.

اعلام استقلال همزمانِ هند و پاکستان و جدائی این دو سرزمین از یکدیگر، با جنگ، خشونت‌های مذهبی و کشتارهای متقابل همراه شد. تنها در تابستان ١٩٤٧ بین ٤٠٠ هزار تا یک میلیون نفر کشته شدند.

محمد علی جناح که او را پدر پاکستان نام داده‌اند از یکسو افکاری دموکرات طلبانه داشت و از سوی دیگر خود رای بود. او نگران این بود که پس از استقلال مسلمانان که در دولت تازه در اقلیت قرار می گرفتند، تحت فشار و حتی آزار اکثریت هندو واقع شوند و از همین رو برای تضمین حقوق و برخورداری آنان از دموکراسی باید استقلال داشته باشند.

آیا این رویای اساسی پس از گذشت هفتاد سال به واقعیت پیوسته است؟ بگفتۀ اَمِلی بلوم، کارشناس پاکستان و استادیار مدرسۀ عالی علوم سیاسی در پاریس «از یکسو نیروهائی را داریم که نمایندگانِ ناسیونالیسم رسمی هستند یعنی ارتش، کارگزاران عالیرتبۀ دولت و احزاب سیاسی در قدرت. برای آنان تردیدی وجود ندارد، پاکستان امروز به رویای محمد علی جناح وفادار مانده زیرا همان سرزمینی است که مسلمانانِ در اقلیت، پیش از جدائی از هند، می توانند اینک در آن در آرامش بسر برند و مناسک مذهبی خود را بدون نگرانی بجا آورند».

امّا در برابر اینان، بگفتۀ اَمِلی بلوم، «روشنفکران لیبرال و ترقی‌خواه معتقدند آرمان محمد‌علی جناح که تشکیلِ دولتی مترقی، دموکراتیک و سکولار بود، توسط نیروهای غیردموکراتیک یعنی ارتش، دستگاه دولتی و اداری و برگزیدگانِ سیاسی فاسد و خودخواه زیرپا گذاشته شده است. مردم پاکستان، یعنی حمعیّت فراوانِ کشور که در فقر و محرومیّت بسر می برند هنوز پس ار هفتاد سال در انتظار آنند که عدالت اجتماعی وبرابری که بهنگام جدائی به نام اسلام به آنها وعده داده شده بود، واقعیّت یابد و به اجرا گذاشته شود».

در دسامبر ، بخش شرقی پاکستان که بخش غربی را به اِعمالِ تبعیضِ سیاسی و فرهنگی نسبت به خود متهم می کرد، در پی یک جنگ خونین از این کشور جدا شد و جمهوری بنگلادش را بوجود آورد.