فضای خصمانه و کینه‌توزانه انتخاباتی ایران

در حالیکه کمتر از پنجاه روز به برگزاری انتخابات باقی مانده است، افکار عمومی با احتیاط و تردید صحنه‌های پر سر و صدای تدارک انتخابات را تماشا می کند و با کنجکاوی و حیرت به تکاپوی کاندیداهای گمنام و یا مرددی مینگرد که مطالبات انتخاباتی‌شان را با احتیاط و دوراندیشی فراوان بر زبان می آورند؛ بویژه که صحنه‌گردانان اصلی صحنه انتخابات، شخصیت‌ها و رسانه‌هائی هستند که با از روبستن شمشیرهای زهرآگین، کاندیداها را رصد می‌کنند و شخصیت‌های نامطلوب خود را با پرخاش و دشنام از ورود به صحنه می‌ترسانند.
در این میان، جو سنگین اتهام و تهدید و پرخاشجوئی و رجزخوانی، بیش از همه کاندیدای مورد نظر هواداران دولت و نیز کاندیداهای اردوی اصلاح طلبان را در محاصره خود گرفته است.
در گفتگوئی با آقایان تقی رحمانی- فعال سیاسی ملی مذهبی، و نیز فرخ نگهدار- فعال سیاسی و تحلیلگر مسائل ایران، می‌کوشیم صحنه‌آرائی –البته هنوز ناتمام– انتخابات را به بحث بگذاریم و ناخوانائی‌هایش را رمزیابی کنیم.
اولین پرسش در این زمینه، به رمزگشائی رفتارهای رهبر جمهوری اسلامی مربوط است.
براستی چرا او بر حضور تمام سلیقه‌ها و گرایش‌ها در عرصه انتخابات تأکید می‌کند و آنرا شرط برپائی "حماسه سیاسی" می نامد و همین هفته گذشته کسانی را که پرخاشجوئی می کنند مورد شماتت قرار می‌دهد و تأکید می‌کند که با «تزریق یأس و ناامیدی و دعوت به انزوا حماسه ایجاد نمی شود»؟
و چرا همزمان، نزدیک‌ترین یارانش به پرخاشجوئی ادامه می دهند؟ و چگونه این همه تهدید و ارعاب و تهمت‌های "خطرناک" علیه دو شخصیت برجسته اردوی اصلاح طلبان، هیچ تأثیری بر حضور فعال آنان در صحنه انتخاباتی نمی‌گذارد و آنها (آقای هاشمی و آقای خاتمی و البته بسیاری از کادرهای پیرامونشان) بی‌مهابا به سخنرانی‌ها، حضور در تجمعات هواداران و طرح واضح مطالبات خود ادامه می دهند؟
پرسش این است که آیت الله خامنه‌ای نقشی "بیطرفانه" در انتخابات برای خود تعریف کرده است یا در میان اختلاف نظرها در صفوف مشاورانش هنوز مردد است و به مرحله تصمیم گیری نرسیده است؟
فرخ نگهدار، در پاسخ به این پرسش می‌گوید: گرچه آقای خامنه‌ای خودش یک مقدار نشان داد که می‌خواهد موضع میانه بگیرد و نسبت به رقابت‌های انتخاباتی بی‌طرف باشد، ولی از جانب جناح‌های امنیتی-نظامی، از جمله وزیر اطلاعات، روزنامه کیهان و برادر بزرگترش، حرف‌هائی زده میشود که نشان می‌دهد مقامات امنیتی-نظامی که بخشی از حاکمیت هستند و تا امروز هم مورد حمایت آقای خامنه‌ای بودند، اینها می گویند ما یک انتخابات بسته می‌خواهیم.
بعقیده فرخ نگهدار، موضع آقای خامنه‌ای تا امروز سکوت است ولی دستگاه‌های امنیتی و نظامی که اهرم اصلی حاکمیت و اعمال قدرت آقای خامنه‌ای هستند فشار می آورند. او میگوید «من حسم این است که آنها دارند می‌گویند، آقای خامنه‌ای دیر شد؛ شما هم بیائید وسط و همین حرف‌های ما را بزنید».
فرخ نگهدار می گوید: آقای خامنه‌ای هنوز موضع نگرفته و مکث کرده است.
بنظر نگهدار، علت اینکه آقای رفسنجانی و خاتمی هم هرروز مصاحبه می‌کنند، دیدار دارند و امید تولید می کنند، یکی از دلایلش همین سکوت آقای خامنه‌ای است و صحبت‌هائی که در ایام نوروز کرد. نگهدار، دلیل دوم این رفتارها را وجود حمایت‌های اجتماعی از آنها توصیف می کند.
فرخ نگهدار، در پایان این گفتگو به تشریح وضعیت انتخابات، چهل روز مانده به برگزاری آن می پردازد و معتقد است که کشور بسیار آشفته است، وضعیت بسیار پیچیده است و اضافه می کند که هیچ انتخاباتی تا بحال نداشته‌ایم که در فاصله کوتاهی که برایش باقی مانده هنوز مطالب مربوط به تبلیغات، یارگیری‌ها، توافق‌ها و راهبردهای اساسی اینچنین معوق و معلق مانده باشند و هیچ کس نداند چکار باید بکند.
بعقیده نگهدار، یک روح تبلیغات منفی و ستیزه‌جویانه علیه بقیه و کوشش برای بیرون کردن دیگران از صحنه رقابت‌ها حاکم است که فضای انتخاباتی امروز در کشور را تحت تأثیر خود قرار داده است.
بنظر او تا اینجا می شود پیش بینی کرد که اگر وضع تا چهل روز دیگر هم همینطور ادامه پیدا کند، انتخابات خیلی سردی در پیش‌رو خواهیم داشت.
تقی رحمانی- فعال سیاسی ملی-مذهبی، در این میز گرد در پاسخ به اولین پرسش درباره علل سکوت آیت الله خامنه‌ای و عدم هم آوائی او با یاران امنیتی و نظامی‌اش در پرخاشجوئی علیه اصلاح طلبان می گوید: آقای خامنه ای یک «مدیریت در صحنه» دارد که آنرا با توجه به تناسب قوا انجام می‌دهد؛ به این معنی که نظامیان می‌خواهند او را به جاهائی بکشانند ولی آقای خامنه‌ای همیشه در آخرین لحظه ممکن است تن بدهد. او اینکار را با توجه به تناسب قوا و برآیند قوا انجام می‌دهد.
بعقیده تقی رحمانی، آقای خامنه‌ای دوست ندارد آقای هاشمی و آقای خاتمی وارد انتخابات شوند؛ ولی اگر بخواهد علیه آقای هاشمی موضع بگیرد، در درون همین ده میلیون رأی سازمان‌داده شده جناح راست ریزش خواهد شد.
رحمانی فکر می کند که البته وقتی برادر آقای خامنه ای- محمد خامنه ای، وارد صحنه می‌شود به نوعی دارد نظر رهبری را منعکس می‌کند؛ چرا که رهبری نظام نمی‌تواند به آقای هاشمی، حتی به آقای خاتمی فعلاً بطور مستقیم بگوید نیائید.
تقی رحمانی نتیجه میگیرد که در این رابطه «نقش آقایان خاتمی و هاشمی مهم می شود»؛ چرا که آنان می توانند طوری بازی کنند که به آن صدای رسمی "آقا نیائید" منتهی نشود.

بعقیده تقی رحمانی، آقای هاشمی و خاتمی باید هر دو وارد بازی شوند و هر دو بعنوان کاندیدا اسم بنویسند.
در مجموع، تقی رحمانی اعتقاد دارد که آقای هاشمی با مانور زیرکانه خود، نقشه‌های جناح مقابل را بهم ریخته است. ولی البته این نکته را هم اضافه می کند که در کشتی طوفان زده ایران، به این سهولت نمی‌توان به نتیجه پی برد.

بعقیده رحمانی، باید تا دقیقه ٩٠، حتی تا وقت اضافه هم جلو رفت تا دید چه می‌شود