چگونه دولت روحانی نابودی مشاغل را کاهش بیکاری جا می زند

سخنگوی دولت در ادامه افزوده است که ایجاد 400 هزار شغل در شش ماه نخست سال جاری عمدتاً نتیجۀ سرمایه گذاری های دولت در طرح های عمرانی بوده که به گفتۀ او به 10 هزار و 800 میلیارد تومان بالغ شده است. معاون برنامه ریزی و نظارت راهبردی رییس جمهوری همچنین گفته است که تا پنج ماه نخست سال جاری دولت حسن روحانی بیش از 113 هزار میلیارد تومان به واحدهای تولیدی تسهیلات داده، هر چند خود دولت یازدهم اعتراف کرده که در سال جاری بودجۀ جدید عمرانی وجود ندارد و دولت تنها قصد دارد از میان هزاران طرح عمرانی نیمه تمام سرمایه حدود 150 طرح عمرانی ناتمام را که دست 80 درصد پیشرفت فیزیکی داشته اند، تأمین کند.
با این حال، ارقام مرکز آمار ایران نشان می دهند که آنچه محمدباقرنوبخت ایجاد شغل و کاهش بیکاری نامیده در اصل چیزی جز نابودی صدها هزار شغل در یک سال گذشته و ناپدید شدن دست کم یک میلیون نفر از نیروی فعال جامعه نیست.
در واقع، در یک سال گذشته و بر اساس ارقام مرکز آمار ایران، نرخ مشارکت اقتصادی در این کشور دست کم 1.1 درصد کاهش یافته است. به این ترتیب، جمعیت فعال کشور از 24 میلیون نفر در تابستان سال 1392 به 23 میلیون نفر در تابستان سال جاری کاهش یافته و این کاهش یک میلیون نفری جمعیت فعال کشور در کاستن از نرخ بیکاری توسط دولت و مرکز آمار ایران بی ثاثیر نبوده است.
با این حال، به گفتۀ زهرا کریمی، کارشناس مسائل اقتصادی، جمعیت فعال ایران کم نشده، بلکه به دلایل نامعلوم ناپدید شده است. به بیان دیگر، طی ده سال گذشته جمعیت فعال ایران همواره 23 میلیون نفر اعلام شده، تو گویی در این مدت بر جمعیت جوان جامعۀ ایران و به طریق اوُلی بر جمعیت فعال این کشور به هیچ وجه اضافه نشده است.
به گفتۀ زهرا کریمی، کاهش نرخ بیکاری مورد ادعای دولت نه در نتیجۀ ایجاد شغل، بلکه در اثر از بین رفتن فرصت های شغلی و خروج افراد از بازار کار در اثر ناامیدی آنان از یافتن شغل کم شده است. خود ارقام مرکز آمار ایران نابودی قریب 700 هزار فرصت شغلی در یک سال گذشته را تأئید می کند. بر اساس گزارش مرکز آمار ایران، در حالی که در تابستان سال 1392 جمعاً 22 میلیون و 167 هزار و 418 شغل در اقتصاد ایران وجود داشته، این رقم در تابستان سال 1393 به 21 میلیون و 498 هزار و 13 شغل کاهش یافته است.
بر اساس همین گزارش، طی همین مدت شمار شاغلان در بخش کشاورزی از 4 میلیون و 337 هزار و 681 نفر به 4 میلیون و 86 هزار و 807 نفر، در بخش صنعت از 7 میلیون و 513 هزار و 479 نفر به 7 میلیون و 213 هزار و 947 نفر و بالاخره در بخش خدمات از 10 میلیون و 316 هزار و 258 نفر به 10 میلیون و 197 هزار و 259 نفر کاهش یافته است. به این ترتیب، تنها در یک سال گذشته 670 هزار شغل در بخش های کشاورزی، صنعت و خدمات ایران نابود شده اند.
در واقع، در نتیجۀ فرآیند نابودی شغل در اقتصاد ایران که تنها به یک سال گذشته محدود نشده، بلکه از سال 1383 تاکنون ادامه داشته است، افراد جویای کار به ویژه زنان به دلیل ناامیدی از یافتن شغل از بازار کار خارج شده اند و بخش قابل توجه ای از آنان در دوره های فوق لیسانس و دکترا ثبت نام کرده اند. تقریباً بخش مهمی از دانشگاه های کشور هم اکنون دوره های دکترا دایر کرده اند و این نشانۀ مطلوبی، از نظر کارشناسان، برای اقتصاد ایران نیست. بی دلیل نیست که وزرای کار، کشور و اقتصاد ایران نسبت به ورود 5.5 میلیون فارغ التحصیل بیکار به بازار کشور طی دو سال آینده هشدار داده اند و وزیر کشور دولت یازدهم گفته است که تا سال 1400 فقط یازده و نیم میلیون نفر فارغ التحصیل بیکار در ایران وجود خواهد داشت که بمنزلۀ تهدیدی علیه جمهوری اسلامی به شمار می روند.
گفتنی است که خود محمدباقر نیکبخت در پایان اظهارات امروزش از منتقدان دولت در درون نظام اسلامی خواسته که آمار رسمی دولت در مورد نرخ بیکاری و شمار مشاغل ایجاد شده در کشور را زیر سئوال نبرند، زیرا، به گفتۀ او "شک و تردید در مورد آمار دولت این پیام را به دشمنان می رساند که تحریم ها اثرگذار بوده اند." با این سخن البته، معاون برنامه ریزی و نظارت راهبردی رییس جمهوری ایران اعتراف کرده که تحریم ها در واقع کمر اقتصاد ایران را شکسته اند.