کلام و رنگ، نقطه تلاقی تفکر هایدگر و سزان

مارتین هایدگر، فیلسوف آلمانی که در سال ۱۹۵۸ به منطقه «اکس آن پرووانس» در جنوب فرانسه سفر کرده بود، جایی اعلام کرد: « من در اینجا مسیر پل سزان را یافتم که در آن از ابتدا تا انتها توانستم مسیر تفکر خودم را بیایم.»

این سخن هایدگر را می‌توان فصل اشتراک و نقطه تلاقی فلسفه و هنر خواند. فلسفه‌ای که از آلمان می‌آمد و هنری که به یک نقاش فرانسوی متعلق بود.

از یک سو مارتین هایدگر، یکی از معروفترین فیلسوفان قرن بیستم است که توانست با شیوه‌ای نوین به تامل درباره وجود بپردازد و فلسفه‌اش بر دیدگاه بسیاری از فیلسوفان بعد از او اثر گذاشت.

از سوی دیگر پل سزان، یکی از تاثیرگذارترین نقاشان مدرن فرانسوی و همچنین از بزرگترین نقاشان پست امپرسیونیست است.

کتاب «رنگ و کلام» نوشته «هادریان فرانس لانور» که به تازگی منتشر شده، اثری‌ست که براساس این سخن هایدگر به بررسی ارتباط دو انقلاب فکری بزرگ قرن بیستم پرداخته است: هنر مدرن و پدیدارشناسی.

و در چشم‌انداز ارتباط میان این دو انقلاب فکری اروپا، می‌توان همزمان با مسیر هنری که پل سزان طی کرد، آنچه را که مارتین هایدگر تجربه کرد نیز درک کرد و دریافت.

همچنان که به گفته نویسنده این کتاب در هر دو طریق بیان تفکر، رنگ و کلام، می‌توان ماجراجویی بشر برای شناخت وجود و معنای ذاتی خود را دریافت.

نویسنده کتاب «رنگ و کلام» با شاهد آوردن از افکار و آثار این دو، هایدگر و سزان در این کتاب تلاش کرده وجوه مشترک مسیر فکری، هنری و فلسفی آن دو را به خواننده نشان دهد.

از مسائلی که در این کتاب مطرح شده، مفهوم مدرنیسم در اندیشه این دو است.

همچنان که نمی‌توان از نقاشی مدرن و امپرسیونیسم نوشت و از پل سزان یاد کرد، امکان یادآوری نام هایدگر بدون پرداختن به مسئله مدرنیته نیز وجود ندارد.

اهمیت پل سزان در این بود که راه رسیدن به مدرنیسم قرن بیستم را از نظر مفهومی و بصری هموار کرد. آثار به جا مانده از این هنرمند ارتباطی عمیق میان میان جنبش‌های مختلف هنری قرن نوزدهم از جمله امپرسیونیسم و ماتریالیسم و همچنین جریانات هنری بعد از آن چون کوبیسم و اکسپرسیونیسم دارد.

از سوی دیگر همچنان که در این کتاب آمده هایدگر کسی بود که در آثارش همواره به موضوع مدرنیته پرداخته بود. هرچند او مدرنیته را بیش از آنکه بستاید؛ نقد کرد اما شاید همین مفهوم از جمله نقاط مشترکی بود که سزان و هایدگر در سال‌های طولانی از عمر خود به آن پرداختند.

« هادریان فرانس لانور» که خود از استادان پدیدارشناسی‌ست در واقع با این کتاب توانسته با خواننده همسفر شود و همراه او همچنان که هایدگر را بیشتر می‌شناساند، پل سزان را بهتر بشناسد. نویسنده تلاش کرده در مسیر معرفی این دو شخصیت بزرگ تاریخ هنر و فلسفه، وقایع مهم و تاثیرگذار زندگی آنها که سبب اشتراکات و نزدیکی مسیر فکری آنها در برخی موارد شده را به خواننده نشان دهد.