کودکان کار در ایران بی هیچ فردایی بزرگ می شوند

آمارها در اخباری که از تعداد کودکان کار اعلام می شود بسیار متفاوت است، این تعداد کودکان در سطح کشور بیش از یک و نیم میلیون نفر اعلام شده اند و در تازه ترین آماری که از سوی انجمن حمایت از حقوق کودکان ایران اعلام شده است سهم تهران از این تعداد بیش از هفت هزار نفر است.

سن این کودکان که اکثراً به کارهایی نظیر دستفروشی، جمع آوری پلاستیک و کارتون از میان زباله ها، شاگردی در کارگاههای مکانیکی و کارگری در کوره های آجرپزی مشغول هستند بین دوازده تا پانزده سال است اما کارشناسان حقوق کودکان می گویند در برخی مناطق حتی کودکان کمتر از دوازده سال نیز بکار گماشته می شوند. این کودکان اکثراً از سوی خانواده هایشان مجبور بکار می شوند و نوع اشتغال آنها به دو شکل آشکار و پنهان است.

در نوع آشکار آن، کودک توسط کارفرمایان کارگاههایی نظیر قالی بافی یا آجرپزی بکار گرفته می شوند و دستمزد کمی نیز به آنها پرداخت می شود. این کودکان سنی بمراتب کمتر از پانزده سال سن دارند و از آنجاییکه در قوانین ایران کار کردن در این سنین ممنوع است، چنانچه کارفرمایی از کودکی در این سنین استفاده کند مجبور به پرداخت جریمه می شود اما از آنجایی که این کودکان فاقد هر گونه بیمه هستند و تحت پوشش قانون کار نیز قرار نمی گیرند، کارفرمایان ترجیح می دهند به دلیل ارزان تمام شدن این کودکان از آنها در کارگاهایشان استفاده کنند.

در نوع پنهان آن نیز کودک در محیط های خانگی مجبور است به کار بپردازد که در این صورت هیچ حقوق و مزایایی به او تعلق نمی گیرد. حتی در صورت کار کردن در کارگاههای آشکار نیز به دلیل آنکه در قانون مدنی ایران، کودک زیر پانزده سال بالغ شمرده نمی شود و هیچ حقی بر درآمد خود ندارد، تمام دسترنج وی به خانواده تعلق می گیرد.

این کودکان تماماً از خانواده های بی بضاعت هستند و برای کمک به تامین هزینۀ خانواده حتی مجبور به ترک تحصیل می شوند تا بکار بپردازند. حمایت های قانونی از آنها صورت نمی گیرد و در مواردی هم اگر سازمانی بخواهد کودکی را تحت پوشش بگیرد، بموجب قوانین مدنی ایران نمی تواند موفقیت زیادی داشته باشد. قوانین مدنی ایران اختیارات کودک را به پدر داده است واین پدر است که می تواند در مورد سرنوشت و در آمد کودک خود تصمیم بگیرد. این قوانین با کنوانسیون حقوق کودک در تضاد است هر چند که ایران این کنوانسیون را امضا کرده اما قوانین خود را با این کنوانسیون منطبق نکرده است.

گیتی پورفاضل، وکیل دعاوی و مسئول کمیتۀ پشتیبانی حقوق کودکان و زنان کانون وکلای تهران می گوید آنچه باید در مورد کودکان کار مورد توجه قرار گیرد، این استکه قانون کار ایران کودکان بالای دوازده سال را مجاز به کار می داند اما از سوی دیگر در قانون مدنی ایران گفته می شود که تا سن هژده سالگی یک کودک نمی تواند هیچ مالکیتی بر درآمد خود داشته باشند. این تناقض است و خود بخود باعث سوءاستفاده از کودک می شود.....