کینۀ دیرینه میان افغانستان و پاکستان و ریشه های آن

پاکستان در زمان حملۀ روس ها به افغانستان، از افغانها پذیرایی کرد و از آن زمان تا امروز، این کشور مجاور، در امور افغانستان دخالت های دارد، که گاهی مثبت و اکثراٌ منفی تلقی میشود. در برنامۀ امروز در گفتگویی با آقای لطیف کریمی استالفی، شاعر، نویسنده و تحلیلگر، موجه بودن این کینه های دیرینه را بررسی میکنیم.

آقای کریمی استالفی، طرح شرق میانۀ بزرگ را که در دوران حکومت جورج بوش مطرح شده بود، یاد آوری میکند که بر اساس آن، غربی ها میخواستند از پاکستان تا المغرب، تمام شرق میانه را بازسازی کنند. اساس این طرح ایجاد کشورهای کوچک قومی بود، که حکومت های افغانستان، آنرا به نفع پشتون ها تلقی کرده، در چارچوب این طرح خواهان تجزیۀ پاکستان بودند.

آقای کریمی استالفی اضافه میکند که، موجودیت درگیری های دایمی در این منطقه هم، جزئی از این طرح است و پاکستان نمیتواند این طرح را قبول کند، چون در صورتیکه پشتونستان از بدنۀ آن جدا شود، تنها پنجاب میماند. ولی در افغانستان این طرح، ناسیونالیست های پشتون را مست ساخته بود. رحیم وردک در سال 2006 گفت که ما مرز های کنونی را با پاکستان به رسمیت نمیشناسیم. شیر محمد کریمی، رئیس کل ستاد ارتش افغانستان هم چندی قبل عین مسئله را اظهار کرد. حامد کرزی هم با خان عبدالولی خان، رهبر پشتون ها ملاقات های خصوصی داشت. در این حالت، دخالت های پاکستان هم دلیل دارد، چون پاکستان میبیند که جغرافیای او توسط افغانستان، در خطر است. در چنین حالتی، طالبان با شعار اسلام از جانب پاکستان حمایت میشوند و با شعار دموکراسی، از جانب افغانستان. ولی صلح بین اسلام و دموکراسی، بعید است.

از آقای کریمی استالفی میپرسم که آیا قبول کردن خط دیوراند توسط افغانستان میتواند فضای دو کشور را صلح آمیز بسازد؟ او میگوید که با این کار، یکی از مشکلات حل میشود. و آن اینکه تشنج دایمی که برای سیر به سوی طرح شرق میانۀ کلان، بوجود آمده بود، حل میشود. ولی در ساحات سیاسی و اقتصادی بسیار مسایل دیگر هم میان دو کشور وجود دارد.  امروز پاکستان با هند هم مشکل دارد و از نظر قومی، سرنوشت بلوچ ها هم روشن نیست. پهنای مشکلات وسیع است و در آخر آقای کریمی استالفی میگوید که ایکاش واقعاٌ نواز شریف، از تۀ دل، اقدام کرده باشد.