گزارش آژانس انرژی اتمی در بارۀ ایران سایه روشن بسیار دارد – گفتگو با بهروز بیات

با این حال، بگزارش آژانس، فعالیّت‌های ایران در زمینه چگونگی ساختن سلاح اتمی «از حد پژوهش‌های علمی و امکان سنجی و کسب برخی توانائی‌ها و قابلیت های فنی فراتر نرفته است ».

بهروز بیات، کارشناس مسائل هسته‌ای در وین پایتخت اطریش می گوید: مطالعه این گزارش نشان می دهد که در پس نتیجه‌گیری کلی آن، «سایه، روشن»‌هائی وجود دارد که از یک سو به اجرا گذاشتن برجام را ممکن می سازد و از سوی دیگر ابزاری در دست هر دو گروه موافقان و مخالفان می گذارد تا به اتکای آن نظرات خویش را پیش اندازند.

بگفته وی، اینکه ایران در گذشته در زمینۀ «چاشنی های انفجاری، تولید فلز اورانیوم و یا حرکت نوترون در مواد پرتراکم»، مطالعات و آزمایشاتی انجام داده است، نکته‌های سایه دار این گزارش را تشکیل می دهد بویژه که در برخی از این موارد بگفتۀ آژانس توضیحات ارائه شده از سوی ایران کافی به نظر نمی رسد. با این حال در بسیاری موارد، هر نکتۀ تاریکی با اشاره به تردید‌ها‌ی موجود، بخش روشنی نیز دارد. به عنوان مثال چاشنی‌هائی که علی‌الاصول برای انفجار‌های اتمی بکار می رود، می تواند استفاده متعارف و غیراتمی نیز داشته باشد.

بگفته بهروز بیات حل مشکل برنامۀ هسته ای ایران بر دو محور استوار بوده است. محور نظامی که هدف آن جلوگیری از دست یافتن ایران به سلاح اتمی است؛ دیگر بعُد سیاسی است که بدلیل دو گانگی رفتار جمهوری اسلامی، یعنی سیاست دولتی و سیاست ولایتی، با آنچه در عرف بین‌المللی وجود دارد سازگار نبوده است. از نظر بهروز بیات با توافق وین، ایران در بُعد نظامی به جامعه بین‌المللی اطمینان‌هائی داده است که حل مشکل برنامۀ اتمی این کشور را تسهیل می کند، اما پیچیدگی بُعد سیاسی همچنان به قوّت خود باقی است.