توسعۀ تجارت از راه بندر چابهار در جنوب ایران

بندر چابهار، در جنوب شهر زاهدان قرار دارد و از مدت‌ها به اینسو، مقامات افغانی و ایرانی روی برنامه‌ای کار میکنند که بر اساس آن، کشور افغانستان که محتط به خشکه است بتواند از این بندر به آب‌های بین‌المللی راه پیدا کند و از آن استفادۀ تجارتی کند. این بار این اجلاس، با حضور هندوستان و در سطح معاونان وزارت امور خارجه در تهران برگزار شد.

در بررسی این موضوع، گفتگویی داریم با ابتهاج عبیدی- اقتصاد دان.

آقای عبیدی، میگوید که افغانستان در حالتی قرار دارد که برای تجارت خارجی، ضرورت به کشورهای همسایه دارد. همسایگان افغانستان همیشه در فکر منافع خود هستند و اینکه در این معامله علاوه بر ایران، هندوستان هم حاضر است، میتواند به نفع افغانستان باشد و مساوات حقوق طرفین را تضمین کند.

از سوی دیگر، امروز اکثر فعالیت‌های تجاری افغانستان از راه پاکستان صورت میگیرد و این حالت باعث میشود که پاکستان انحصار این تراتزیت را داشته باشد و شرایط آن را بر وفق مراد خود تعین کند. باز شدن راه چابهار این حالت انحصاری پاکستان را میشکند و فضا را برای رقابت باز میکند.

موضوع مهم در این معامله، امنیت است. علاوه بر تأسیساتی که باید در بندر چابهار ایجاد شود، جائیکه ایرانیان حاضرند در آن پنجاه هکتار زمین را در اختیار مقامات افغانی بگذارند، امنیت راه‌های مواصلاتی هم مهم است. اگر از نظر امنیتی در این مورد پیشرفت صورت بگیرد، از این بندر نه تنها افغانستان با جهان خارج در تماس قرار میگیرد، بلکه کشورهای آسیای میانه هم میتوانند از آن بهره مند شوند.

مشکل در این پروژه- به گفتۀ آقای ابتهاج عبیدی- وضع سیاسی فعلی ایران است که در تحریم اقتصادی کشورهای غربی بخصوص ایالات متحده قرار دارد و افغانستان که همچنان- به گفتۀ آقای عبیدی- حالت مستعمرۀ این قدرت را دارد، نمیتواند بدون اجازۀ ایالات متحده این قرار داد را امضا کند و ایران هم فعلاً در تحریم اقتصادی قرار دارد.