دسترسی به محتوای اصلی
ایران، آمریکا، اروپا، برجام

آمریکا در تدارک طرح جایگزین در صورت شکست گفتگوها با ایران است

ایالات متحد آمریکا همزمان با گفتگوهای جاری میان کشورهای متعهد در برجام، طرح جایگزینی را نیز تدارک می‌بیند تا در صورت شکست مذاکرات به اجرا گذارد. هر چند مقامات آمریکائی گفتگوهای انجام گرفته با متحدان این کشور در بارۀ برجام را «سازنده» توصیف می‌کنند، اما بر لزوم وجود یک طرح جایگزین نیز تأکید می‌ورزند. برایان هوک، رئیس هیئت نمایندگی آمریکا در این گفتگوها، با اشاره به دیدارهای هفتۀ گذشته در وین پایتخت اتریش گفت، «مذاکرات در بارۀ یک توافق مکمل سازنده بود، اما نمی‌دانم آیا در این زمینه به توافق قطعی خواهیم رسید یا خیر».

پرچم های ایران و آمریکا بمناسبت دیدار میان هیئت های دو کشور - عکس آرشیو
پرچم های ایران و آمریکا بمناسبت دیدار میان هیئت های دو کشور - عکس آرشیو Reuters/ Carlos Barria
تبلیغ بازرگانی

در آستانۀ موعد تعیین شده برای اعلام تصمیم آمریکا در بارۀ ادامۀ پذیرش برجام و یا خروج یک‌جانبه از آن، هر یک از طرفین خود را برای کلیۀ احتمالات آماده می‌کنند. هر چند کشورهای اروپائی به منظور حفظ برجام آمادۀ پذیرش مطالبات آمریکا شده‌اند و در این زمینه ایران را تحت فشار قرار داده‌اند، اما چنین به نظر می‌رسد که تا کنون نسبت به حصول توافق در این زمینه اطمینان خاطری وجود ندارد.

دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا که همواره برجام را به باد انتقاد گرفته و آنرا «بدترین توافقی که آمریکا بدان تن داده‌است» توصیف کرده، با تجدید متعهد ماندن واشینگتن به آن تا ١٢ ماه مه آینده، به اروپائیان فرصت داده است که کاستی‌های این توافق را از میان بردارند. دونالد ترامپ هشدار داده است که اگر چنین توافقی بدست نیاید، آمریکا از برجام خارج خواهد شد.

کاخ سفید، بگفتۀ "برایان هوک"، مدیر برنامه‌گذاری‌های سیاسی در وزارت امور خارجۀ آمریکا و رئیس هیئت نمایندگی این کشور، در گفتگو با طرفین برجام، سه مطالبۀ اساسی دارد: نخست اینکه محدودیت زمانی برجام برداشته شود، دیگر اینکه برنامۀ موشکی ایران نیز محدود شده و زیر نظارت قرار گیرد و بالاخره حوزۀ نظارت بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و دیگر نمایندگان سازمان ملل گسترش یابد. پیش از این حضور ایران درخاورمیانه و درگیری این کشور در نزاع‌های منطقه‌ای نیز یکی از خواست‌های طرفین غربی توافق را تشکیل می‌داد.

با این حال آمریکا تا کنون به طرفین اروپائی خود بروشنی نگفته است که چه تعهداتی از سوی ایران برای باقی ماندن آمریکا در برجام کفایت می‌کند. بنوشتۀ مطبوعات آمریکا حتی مذاکره‌کنندگان آمریکائی نیز بدرستی نمی‌دانند که خط رضایت برای دونالد ترامپ در این زمینه چیست و بنابراین بر اساس حدس و گمان و نیز توان فرضی خود برای قانع کردن وی با طرفین اروپائی واشینگتن گفتگو می‌کنند. این واقعیت اروپائیان را در موقعیت نا‌مطمئنی قرار می‌دهد و مذاکرات آنان را با تهران دشوار می‌کند.
برایان هوک که در این زمینه با همتایان اروپائی خود در وین گفتگو کرده است در بارۀ برنامۀ موشکی ایران خواستار خودداری این کشور از توسعۀ موشک‌های دوربرد و قاره پیما شده است. با این حال برخی کشورهای منطقه که رهبران آنها با دونالد ترامپ روابط دوستانه‌ای دارند، از وی خواسته‌اند که توسعۀ موشک‌های میان‌بُرد را نیز مشمول گفتگوها کند.

بگفتۀ منابع آگاه، هیئت‌ مذاکره کننده آمریکا قصد دارد در این زمینه موشک‌ها را در دو گروه «دوربُرد و قاره‌ پیما» و «میان و کوتاه‌بُرد» که کشورهای همسایه را در تیررس قرار می‌دهد تقسیم کند و برای هر دو گروه محدودیت‌ها و مجازات‌های جداگانه و متفاوت قائل شود. چنین به نظر می‌رسد که کشورهای اروپائی با محدود کردن و تعیین مجازات برای برنامۀ توسعۀ موشک‌های «کوتاه و میان‌بُرد» مخالفند و استدلال ایران را مبنی براینکه این کشور فاقد نیروی هوائی قوی است و برای دفاع از خود نیازمند سیستم دفاع موشکی است می‌پذیرند. با این حال معلوم نیست که آیا دونالد ترامپ خود روش پیش‌گرفته توسط هیئت نمایندگی این کشور را خواهد پذیرفت و یا به سخنان رهبران کشورهای منطقه گوش خواهد سپرد.

بگفتۀ یک کارشناس غربی، طرفین اروپائی برجام تا کنون تنها دریافته‌اند که در موارد یادشده باید به رئیس جمهوری آمریکا «آرامش خاطر» دهند.

برخی از کشورهای اروپائی معتقدند که امتیازات در نظر گرفته شده برای رفع نگرانی‌های جامعه جهانی باید چنان باشد که ایران حتی اگر رسماً به توافق تازه‌ای نمی‌پیوندد، مفاد آنرا داوطلبانه به اجرا گذارد.

بگفتۀ منابع نزدیک به مذاکرات، بازبینی مدت اعتبار برجام، از نکاتی است که تا کنون به هیچ روی مورد قبول طرفین اروپائی نبوده است. از نظر آنان این خواست شانه خالی کردن از تعهدات پذیرفته شده و مذاکره در بارۀ یک توافق تازه است. برخی معتقدند که بجای گفتگو برای تغییر «دورۀ اعتبار»، تمهیدات دیگری باید برای تضمین عدم دسترسی ایران به سلاح اتمی بکار بست.

در همین حال، بگفتۀ کارشناسان نزدیک به مذاکرات، هیئت نمایندگی آمریکا برای قانع کردن دونالد ترامپ، بیش از هر کس دیگری به رئیس جمهوری فرانسه، امانوئل ماکرون امید بسته‌ است.

هیئت نمایندگی آمریکا در وین با هیئت ایرانی نیز دیدار و گفتگو کرد و خواستار آزادی زندانیان آمریکائی در ایران شد. یکی از اعضای هیئت نمایندگی ایران که نخواست نامش فاش شود وعده داد که به دلایل بشردوستانه آنچه در این زمینه ممکن باشد به عمل خواهد آورد بویژه آنکه بگفتۀ او در این دیدار هیئت ایرانی نیز تقاضای آزادی ایرانیان زندانی در آمریکا را ارائه کرده است.

دریافت رایگان خبرنامهبا خبر-پیامک های ما اخبار را بصورت زنده دریافت کنید

اخبار جهان را با بارگیری اَپ ار.اف.ای دنبال کنید

همرسانی :
این صفحه یافته نشد

صفحۀ مورد توجۀ شما یافته نشد.