تحریم کامل نفت ایران به اجرا گذاشته شد؛ مقامات این کشور با انکار اثرات آن در پی «به زانو درآوردن آمریکا» هستند

با به اجرا گذاشتن تحریم‌ کامل نفت ایران از سوی آمریکا، صادرات نفتی ایران، به رغم انکارِ مقامات این کشور، کاهش خواهد یافت. صادرات نفت در یک سال گذشته، از هنگامِ خروج آمریکا از برجام و برقراری مجازات‌های برداشته شده در چهارچوب این توافق و وضع مجازات‌های تازه، بیش از ۵٠ درصد کاهش یافته، پول ایران به میزان ٦٠ درصد ارزش خود را از دست داده و نرخ تورم حداقل از ٣٠ درصد فراتر رفته است. شهروندان ایران در گفتگو با رادیوی ما تاکید می‌کنند که بهای کالاها روز به روز افزایش می‌یابد و بهای برخی از محصولات نظیر اتوموبیل دیگر به درستی معلوم نیست. شتاب از دست رفتن ارزش پول ملی چنان است که برخی برای حفظ قدرت خریدِ پول خود به خرید اتوموبیل، که خود کالائی بشدت استهلاک پذیر است، روی آورده‌اند.

اگر نرخ تورم در سال ٢٠١٧ تا ٩ درصد پائین آمد، در سال ٢٠١٨ به ٣١ درصد و در آغاز سال جاری به ٣٩ درصد رسید و بر اساس پیش بینی صندوق بین‌المللی پول امسال به ٤٠ تا ۵٠ درصد افزایش خواهد یافت.

مقامات ایران از یک سو توان آمریکا را در اجرای تصمیم خود در تحریم نفت ایران انکار می‌کنند و در این زمینه در بکار بردن کلمات از خود رشادت فراوان به خرج می‌دهند و از سوی دیگر سبب کلیۀ نارسائی‌های اقتصادی کشور را در رفتار بگفتۀ آنان «خصومت بار» واشینگتن می‌بینند. حسن روحانی روز گذشته بدون کوچکترین تردید و احتیاطی با اشاره به تصمیم آمریکا در «ممانعت از صادرات نفت» ایران گفت «ما نخواهیم گذاشت این تصمیم اجرائی و عملیاتی شود» و افزود «ما به حول و قوۀ الهی آمریکا را به زانو در خواهیم آورد». بگفتۀ رئیس جمهوری ایران «ممکن است آمریکا یک راه را به بندد» اما بگفتۀ او «هنوز شش راه دیگر وجود دارد و آنها خبر ندارند».

این چنین از نظر مقامات ایران هیچگونه نگرانی در بارۀ فروش و صادرات نفت در ماه‌های آینده وجود ندارد.

چنین به نظر می‌رسد که مقامات ایران با توجه به اهمیت بهای نفت برای کشورهای صنعتی جهان، به تجدید معافیت‌های اعطاء شده برای فروش یک میلیون بشکه نفت خود در روز امید بسته بودند. از نظر آنان، تحریم کامل نفت ایران بهای این کالا را در بازارهای جهان افزایش خواهد داد و این به سود آمریکا و متحدان این کشور نیست. نفت صادراتی ایران که در آغاز سال ٢٠١٨ بر اساس آمار اوپک به ٢٬٣ میلیون بشکه در روز می‌رسید، در پی خروج آمریکا از برجام و آغاز تحریم‌ها به یک میلیون و یک صد هزار بشکه کاهش یافت. در حالیکه ایتالیا، تایوان و یونان در این دوره خرید نفت از ایران را بکلی متوقف کردند، چین خرید خود را به میزان ٣٩ درصد و هند به مقدار ٤٧ درصد کاهش داد. ایران بر اساس برآوردهای صورت گرفته این چنین ١٠ میلیارد دلار درآمد نفتی خود را از دست داد.

این چنین، صادرات نفت ایران پیش از پایان معافیت‌ها تنها یک درصد نیاز بازار را تامین می‌کرد. عربستان و عراق و حتی روسیه آمادگی خود را برای تامین کمبود نفت در بازار اعلام کرده‌اند و همین ناخرسندی وزیر نفت ایران بیژن زنگنه را در قبال «دو همسایه» تهران برانگیخته است.

درآمد ناخالص ایران، در پی امضاء توافق اتمی بویژه با اتکا به درآمدهای نفتی تنها در یک سال ١٢٬٣ درصد افزایش یافت اما در سال پس از آن به سبب برقراری مجازات‌های اقتصادی در نیمۀ سال به ٣٬٧ درصد سقوط کرد و پیش‌بینی می‌شود که در سال جاری به میزان ٦ درصد کاهش یابد.

حسن روحانی در روز سه‌شنبۀ گذشته «افزایش محصولات غیرنفتی و تصاحب بازارهای منطقه و جهان» را «یکی از قدم‌های مهم برای مبارزه با آمریکا» خواند. او البته نگفت در شرایط اقتصادی کنونی ایران، در چه زمینه‌ای می‌توان تولید و صادرات را افزایش داد و کدام بازار منطقه و یا جهان را «تصاحب» کرد. کلیۀ داده‌های اقتصادی نشان می‌دهد که رشد بدست آمده در پی امضاء برجام و رفع مجازات‌های سه گانه ـ بین‌المللی، اتحادیۀ اروپا، آمریکا ـ بصورت کاملاً ملموس حاصل بخش نفتی ایران بوده است و دیگر بخش‌های اقتصادی به سبب بن‌بست‌های حقوقی، نبود ساختارهای زیربنائی و عدم اطمینان به ثبات سیاسی حرکت چندانی نیافته است.