افزایش مبتلایان به تب کریمه کنگو در ایران؛ علائم بیماری و راه های جلوگیری از انتقال آن چیست؟

رئیس گروه مدیریت بیماری‌های قابل انتقال بین انسان و حیوان، از افزایش آمار مبتلایان به بیماری تب کریمه کنگو امسال نسبت به مدت مشابه در سال گذشته خبر داد. رئیس سازمان دامپزشکی ایران نیز با اشاره به اینکه این بیماری ویروسی از دام به انسان منتقل می شود، نسبت به سرایت آن از انسان  به انسان هشدار داد و خواستار مراقبت های بهداشتی برای قطع چرخۀ انتقال بیماری شد.

افزایش ابتلا به تب کریمه کنگو در ایران © DR

محمد آقامیری رئیس سازمان دامپزشکی ایران، با بیان اینکه آمار ابتلا به بیماری تب کریمه کنگو در ایران در حال افزایش است، گفت: «افزایش قیمت واکسن و داروی دام‌ها باعث شیوع این بیماری شده است».

رئیس سازمان دامپزشکی ایران توصیه کرد که مردم صرفاً از مراکز مورد تائید، گوشت تهیه کنند.

در همین حال، بهزاد امیری رئیس گروه مدیریت بیماری های قابل انتقال بین انسان و حیوان، با تأکید بر اینکه هیچ واکسنی برای جلوگیری از ابتلا به بیماری تب کریمه کنگو برای انسان و دام وجود ندارد، گفت: «بر اساس آخرین آمار امسال ۱۸ مورد ابتلا به این بیماری و یک مرگ ناشی از آن داشته‌ایم و این درحالی است که طی کل سال گذشته تنها ۱۳ مورد مبتلا به تب کریمه کنگو و دو مرگ ناشی از آن در سامانه‌ها به ثبت رسیده بود».

وی با اشاره به اینکه افزایش موارد ابتلا به تب کریمه کنگو دلایل گوناگونی دارد، بیان کرد: «الان بر اساس اعلام سازمان بهداشت جهانی در کشور عراق ۲۱۲ مورد مبتلا شناسایی شده است و به نظر می‌رسد که احتمال انتقال ویروس مهیا باشد. مباحثی مانند عدم کنترل موارد بهداشتی هم مطرح است که درحال‌حاضر نامه‌ای به امضای وزیر بهداشت رسیده و به دانشگاه‌ها ابلاغ شده است تا مراقبت‌های خود را افزایش دهند و از تبادل دام به‌ویژه در مناطق مرزی جلوگیری شود.»

وی ادامه داد: همچنین همکاران بهداشتی در مبادی مرزی باید پایش‌های خود را افزایش دهند تا موارد بیماری را شناسایی کنند و اقدامات مقتضی در قالب دستورالعمل به دانشگاه‌ها ابلاغ شده است.

او در توضیح شرایط بیماری و پیش‌بینی از موارد ابتلا به آن در سال جاری، تصریح کرد: بنا بر روند فعلی بیماری، امسال آمار موارد ابتلا به تب کریمه کنگو نسبت به سال قبل افزایش خواهد داشت.

علائم و نشانه های ابتلا به بیماری تب کریمه کنگو چیست؟

تب کریمه کنگو نوعی بیماری ویروسی همراه با تب و خونریزی است که عامل ویروسی آن از طریق نیش کنه یا استفاده از گوشت دام آلوده منتقل می شود. بدین ترتیب، کنه ها با گزش دام و مجدداً با گزش انسانی که در معرض آن قرار می گیرد، باعث انتقال بیماری تب کریمه کنگو می شوند.

این در حالیست که دو هفته پس از ورود ویروس به بدن حیوان، به رغم آنکه دام علائم بالینی ندارد، این بیماری می تواند انتقال یابد. علائم ابتلا به بیماری تب کریمه کنگو، تب شدید، سردرد، بدن درد و علائم گوارشی همچون حالت تهوع و استفراغ است اما علامت مشخصۀ این بیماری که با بیماری های تبدار دیگر تفاوت دارد، سفتی گردن است. همچنین پس از گذشت چند روز از ابتلا به این بیماری، خونریزی در بافت های زیر پوستی و در بافت های مخاطی رخ می دهد که در ۴۰ درصد موارد باعث مرگ و میر می شود.

بنا به گفتۀ کارشناسان، این بیماری در مناطق گرمسیری و در فصل گرم سال شیوع دارد و در نوار شرقی و جنوبی ایران بیشتر دیده شده است.

راه های انتقال بیماری تب کریمه کنگو به انسان چیست؟

بهزاد امیری تصریح کرد: «راه‌های انتقال بیماری به سه روش است؛ اول از طریق گزش نیش کنه است که یا ممکن است خود کنه انسان را نیش بزند یا اینکه کنه روی بدن باشد و انسان دانسته یا ندانسته آن را لِه کند. راه انتقال بعدی از طریق خون، مایعات و ترشحات آلوده دام به انسان است که این در زمان ذبح دام یا انتقال امعاء و احشاء دام اتفاق می‌افتد؛ البته اگر فرد گوشت و احشاء دام را به شکل خام یا درست پخته نشده مصرف کند هم احتمال ابتلای او به بیماری وجود دارد. راه انتقال سوم هم از بیمار آلوده به سایر انسان‌ها است».

وی ادامه داد: «درصورتی که بیماری مشکوک به تب کریمه کنگو به بیمارستان وارد شود، مراقبت‌های بهداشتی لازم صورت می‌گیرد تا از انتقال انسان به انسانِ بیماری جلوگیری کنیم. البته تب کریمه کنگو مانند کرونا انتقال تنفسی ندارد و انتقال از طریق ترشحات آلوده و خون فرد اتفاق می‌افتد؛ بنابراین لازم است بیمار در اتاق ایزوله نگهداری شده و هنگام مواجهه با او از تجهیزات حفاظت فردی مانند دستکش، ماسک و... استفاده شود».

وی افزود: موضوعی که سبب نگرانی ما می‌شود این است که متأسفانه برخی مردم اعتقاد دارند که گوشت تازه را از کنار جاده‌ها خریداری کنند که ما اکیداً توصیه می‌کیم از خرید گوشتی که خارج از شبکه دامپزشکی ذبح شده است، خودداری کنند. نکته مهم دیگر این است که اگر قرار است خودشان دامی را ذبح کنند حتماً این دام را از میادین مجاز عرضه دام تهیه کنند که تحت نظر سازمان دامپزشکی باشد و به هیچ وجه دام را در منازل، معابر و خیابان‌ها ذبح نکنند؛ زیرا این موضوع در زمینه گسترش بیماری بسیار خطرناک است. از مردم می‌خواهیم دام را به کشتارگاه ببرند تا تحت نظارت کامل ذبح صورت گیرد.

بهزاد امیری با تأکید بر اینکه گوشت تازه ذبح شده به هیچ عنوان نباید به سرعت به مصرف برسد، بیان کرد: «گوشت دام ذبح شده، قبل از مصرف باید به مدت حداقل ۲۴ ساعت در دمای ۴ درجه سانتی‌گراد در یخچال قرار داده شود. این اقدام به آن جهت است که پدیده جمود نعشی منجر به افزایش PH گوشت شود که این فرآیند باعث می‌شود، چنانچه ویروسی در گوشت وجود داشته باشد، از بین برود. البته تاکید می‌کنیم، جگر و سایر امعاء و احشاء دام، باید پس از ۴۸ ساعت نگهداری در دمای چهار درجه سانتی‌گراد، مصرف شوند».

وی با اشاره به اینکه نخستین گروه‌های حجاج در حال اعزام به حج هستند، درباره ذبح دام در روز عید قربان اظهار کرد: «دستورالعمل اینگونه نیست که خود حجاج کار ذبح را انجام دهند و با تامین وجه آن، ذبح دام تحت نظارت سازمان دامپزشکی عربستان صورت می‌گیرد که این امر سبب نگرانی ما نیست اما گاهی بعد از اینکه ذبح دام‌ها صورت می‌گیرد بخشی از گوشت‌ها به اطراف چادرهای حجاج در مِنا آورده می‌شود که ممکن است گوشت، کباب شده و به فروش برسد؛ توصیه اکید ما این است که به هیچ وجه از این گوشت‌ها خریداری و مصرف نکنند زیرا صحت و سلامت آن مورد تایید ما نیست».

رئیس گروه مدیریت بیماری‌های قابل انتقال بین انسان و حیوان مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت در پایان، گفت: از حجاج می‌خواهیم در تماس با خون و ترشحات آلوده دامی قرار نگیرند و در صورتی که دامی را دیدند که حتی به ظاهر سالم است، اما به آن نزدیک نشوند. توصیه می‌شود تا زمانی که هنوز مُحرِم نشدند از اسپری یا قلم دورکننده‌ حشرات استفاده کنند و لباس‌های روشن، پوشیده و بلند استفاده کنند که از گزش حشرات و کنه‌ها دور باشند. در صورت مشاهده کنه به هیچ وجه آن را له نکنند و با یک پنس آن را از بدن خود جدا کنند.