موج گرما در نیم‌کرۀ شمالی: طولانی شدن دورۀ گرما اروپایی‌ها را عاجز کرده است

از اروپا گرفته تا آمریکای شمالی و چین، موج گرمای تابستانی دولت‌ها را مجبور کرده تا برای مقابله با آتش‌سوزی، کم‌آبی و مشکلات بهداشتی که می‌تواند به ویژه در میان سالخوردگان به مرگ بینجامد، اقدامات اضطراری انجام دهند.

گرمای شدید، اعتصاب‌کنندگان سینمای آمریکا را هم فراموش نکرده است. AP - Mark J. Terrill

اگرچه از تابستان انتظار دیگری به غیر از گرما نمی‌رود، اما افزایش تدریجی متوسط دما در سطح جهانی باعث شده که گرما هم به یکی از نگرانی‌های جدی بین‌المللی تبدیل شود.

به ویژه از روز شنبه ۲۴ تیر، موج گرما در بسیاری از نقاط جهان هم‌زمان شده است. به عنوان مثال از همین روز ایتالیایی‌ها – در جنوب و شمال کشور – انتظار گرمای شدید را می‌کشند. فعلاً در شانزده شهر ایتالیا «وضعیت قرمز» اعلام شده است. در رم درجۀ حرارت به ۳۷ درجه سانتی‌گراد رسیده اما آنچه مردم پایتخت ایتالیا را عاجز کرده، طولانی بودن موج گرماست. در گذشته، کشورهای اروپای غربی و مرکزی به دوره‌های کوتاه گرمای تابستانی عادت داشتند. بارندگی‌های متناوب و ورود جبهۀ هوای سرد معمولاً به گرما اجازه نمی‌داد که بیش از چند روز دوام بیاورد. اما اینک اروپایی‌ها با ناباوری می‌بینند که گرما به این زودی خیال رفتن ندارد.

این وضعیت باعث دستپاچگی دولت‌ها شده است. شب گذشته – جمعه – روزنامه‌های ایتالیا نوشتند که دو ورزشکار غیرحرفه‌ای حدود پنجاه ساله که فوتبال بازی می‌کرده‌اند، بر اثر گرما درگذشته‌اند. در آلمان نیز انتظار می‌رود که بخش وسیعی از کشور شاهد دماهایی تا ۳٨ درجه باشد.

در یونان، شدت گرما مسئولان را واداشته تا مهم‌ترین مکان تاریخی و گردشگری پایتخت، یعنی «آکروپولیس» آتن را تعطیل کنند. انتظار می‌رود که دمای پایتخت از روز شنبه ۲۴ تیر به ۴٠ یا حتی ۴۱ درجه برسد.

کشورهای آفریقای شمالی با اینکه به موج گرما عادت دارند اما امسال بخصوص بابت کم‌آبی سخت نگرانند. دولت مراکش در چند استان وضعیت اضطراری اعلام کرده است. چینی‌ها نیز منتظر گرمای ۴٠ درجه در شمال غربی کشور هستند. همچنین دولت ژاپن در پیام‌هایی مکرر به مردم و به ویژه سالخوردگان هشدار می‌دهد که در روزهای آینده مراقب پیامدهای گرما باشند.

در ایالات متحد آمریکا، از کالیفرنیا تا تگزاس، گرما به مرز«خطرناک» رسیده و طبق پیش‌بینی‌ها، در سه روز آینده احتمال افزایش دما بسیار زیاد است. شهر فنیکس - مرکز ایالت آریزونا - بدون وقفه از پانزده روز قبل شاهد حداکثر دمای ۴۳ درجه بوده است.

در بخش‌هایی از ایالت کالیفرنیا، آتش‌نشانان از روز گذشته با حریق جنگل‌ها درگیر شده‌اند. به گفتۀ دانیل سواین، هواشناس دانشگاه کالیفرنیا، احتمال می‌رود که امسال رکورد دمای ثبت‌شده روی کرۀ زمین شکسته شود و حرارت در برخی نقاط از ۵۴٫۴ درجۀ سانتی‌گراد فراتر رود. از زمانی که بشر توانسته به طور دقیق دماها را اندازه‌گیری و ثبت کند، بالاترین درجۀ حرارت طی دو سال متوالی – ۲٠۲٠ و ۲۱ - در «درۀ مرگ» کالیفرنیا مشاهده شده است (همان ۵۴٫۴ درجۀ سانتی‌گراد).

بر اساس اندازه‌گیری‌های سازمان آمریکایی «ناسا» و همچنین آژانس اروپایی «کوپرنیکوس»، ماه ژوئن گذشته، گرمترین «ژوئن» ثبت‌شده در تاریخ است. همچنین هفتۀ اول ماه ژوئیه، در مقایسه با دوره‌های مشابه در سال‌های گذشته، بالاترین میانگین دمای جهانی را داشته است.

پدیدۀ «ال نینیو» که امسال از اوائل ماه ژوئن/حوالی دهم خرداد، شکل گرفته، مطابق انتظار، موج گرمای جهانی را تشدید کرده است. این پدیدۀ طبیعی که به معنای گرم شدن بخشی از آب‌های اقیانوس آرام در مناطق استوایی است، به طور متناوب شکل می‌گیرد، اما فواصل میان آن ثابت نیست و می‌تواند از دو تا هفت سال تغییر کند. به گفتۀ کارشناسان، «ال‌نینیو» احتمال بروز موج گرما و همچنین طوفان‌ را بسیار زیاد می‌کند. این پدیده معمولا تا حوالی ماه دسامبر (زمستان) ادامه می‌یابد و به تدریج از بین می‌رود.