فاجعۀ حج: ۱۳۱ ایرانی در میان قربانیان

منابع خبری در ایران نوشته اند که تا این لحظه ۱۳۱ تن از کشته شد گان زائران ایرانی بوده اند.

این فاجعه با مراسم عید قربان در منطقۀ منا در نزدیکی مکه همزمان بوده است. عید قربان از پرحادثه ترین و خطرناک ترین مراسم حج به شمار می رود. نقطه ای که فاجعه در آن روی داده خیابان ۲۰۴ نام دارد که یکی از دو مسیر اصلی منا به جمرات است که طی آن مراسم سنگسار شیطان توسط حجاج صورت می پذیرد.

مقامات ایران خطاهای ایمنی را منشاء کشته و زخمی شدن صدها زائر مراسم حج دانسته اند. با این حال، وزیر بهداشت عربستان بی نظمی زائران را منشاء فاجعۀ دانسته است. حادثۀ منا دومین فاجعۀ حج در سال جاری است. هفتۀ گذشته سقوط یک جرثقیل بزرگ در اطراف مسجدالحرام صدها کشته و زخمی در میان زائران به بار آورد.

در پی کشته شدن ۱۳۱ زائر ایرانی در مراسم منا دولت جمهوری اسلامی ایران سه روز عزای عمومی در این کشور اعلام کرد و رهبر جمهوری اسلامی، آیت الله علی خامنه ای، با انتشار بیانیه ای از دولت عربستان خواست که "مسئولیت سنگین خود را در این حادثۀ تلخ پذیرفته و به لوازم آن به قاعدۀ حق و انصاف عمل کند." رهبر جمهوری اسلامی ایران "مدیریت غلط و اقدامات ناشایسته" را از جمله عوامل فاجعۀ منا توصیف کرده است.

ششمین فاجعۀ مرگبار طی مراسم سنگسار شیطان

طی ۲۵ سال اخیر، از هفت واقعۀ بزرگ، شش مورد در حین مراسم رمی جمرات یعنی سنگسار نمادهای شیطان پیش آمده که در محلی به اسم منا برگزار می‌شود.

در سال ۲۰۰۴در نخستین روز مراسم رمی جمرات ۲۵۱ نفر زیر دست و پا مردند. تا آن سال مردم می‌بایست به سه ستون که هرکدام نماد یک ابلیس بود، سنگ می‌زدند. اما بعد از فاجعۀ ۲۰۰۴، مقامات سعودی‌ برای پرهیز از ازدحام، سه ستون را با یک دیوار بزرگ جایگزین کردند.
با اینحال دوسال بعد، یعنی در سال ۲۰۰۶، باز هم طی همین مراسم، ۳۶۴ نفر در شلوغی و دستپاچگی جمعی جان دادند.

اما حادثه‌ای که تاکنون بیش از هر بار قربانی داده در سال ۱۹۹۰ پیش آمد: در این سال در داخل تونلی که در منا ساخته شده، ۱۴۲۶ نفر، اکثراً در اثر خفگی کشته شدند. ظاهراً دلیل اولیۀ این فاجعه، از کار افتادن سیستم تهویۀ تونل بود.
گذشته از ازدحام و شلوغی و هرج و مرج که تاکنون علت اکثر تلفات بوده، چند بار نیز آتش‌سوزی‌هایی در اردوهای حجاج رخ داده است. در سال ۱۹۷۵، طی آتش‌سوزی چادرها که بهد نبال انفجار کپسول گاز رخ داد، ۲۰۰ نفر کشته شدند.

به غیر از این حوادث، در سال ۱۹۸۷، در پی تظاهرات ضد سعودی زائران ایرانی و سرکوب شدید نیروهای انتظامی،۴۰۲ نفر کشته شدند که - بنا بر آمار رسمی سعودی- ۲۷۵ نفرشان ایرانی بودند.