رضا دقتی، راوی تبعید و رؤیای انسانیت

این روزها اگر به حاشیۀ رودخانۀ سن در پاریس سر بزنید با نمایشگاه جدید رضا دقتی با عنوان "رؤیای انسانیت" روبرو می شوید که در اصل به موضوع تبعید و مهاجرت و به ویژه مهاجرت و تبعید کودکان اختصاص دارد. در فاصلۀ "موزۀ لوور" و "موزۀ اورسه" آثار رضا دقتی دیوار رودخانۀ سن را در ابعادی بزرگ و به طول چند صد متر پوشانده و توجه رهگذران و جهانگردانی را که به روی کشتی های تفریحی در رودخانۀ سن در رفت و آمدند به خود جلب می کنند.

یکی از ساکنان پاریس که به دیدن نمایشگاه رضا دقتی آمده در خصوص برداشت اش از آثار  به نمایش گذاشته شده گفته است : نمایشگاه رضا بسیار اثرگذار و آموزنده است و بازدید از آن را به همه توصیه می کنم. خود من در محله های فقیرنشین پاریس آموزگار بوده ام و بنابراین همیشه با خانواده ها و کودکان مهاجر سر و کار داشته ام. برای کودکانی که از جنگ های داخلی در کشورهای شان جان سالم به در برده بودند، زندگی در فرانسه بدون شک موهبتی بزرگ بوده است. زیرا، در فرانسه آنان از آموزش و امنیت و بهداشت و همچنین دسترسی به همه نیازهای اساسی شان بهره مند بوده اند. کودکان دیروز که به زنان و مردانی بزرگ بدل و در جامعه فرانسه ادغام شده اند به نوبۀ خود تشکیل خانواده داده اند و فرانسه نیز با اتکا به آنان به عنوان جامعه ای کثرتگرا به پیشرفت خود ادامه داده است. من سخت مدافع زندگی شایستۀ این کودکان در فرانسه بر اساس معیارهای این جامعه هستم.
 

به یک معنا می توان رضا دقتی و آثار او را راوی تبعید دانست. نه به این خاطر که رضا دقتی یک تبعیدی است. رضا دقتی از خلال آثارش در واقع طی دهه های گذشته روایتگر تلاش انسان ها در چهار گوشۀ جهان برای دستیابی به رهایی بوده است.
رضا دقتی تبعید را همزاد آدمی و سرگردانی و جابجایی و حرکت دائمی او را شرط دوام انسانیت و تحقق رؤیای بزرگ انسان، رؤیای انسانیت، می داند.
آنچه نمایشگاه اینبار رضا دقتی را متمایز می کند حضور چشمگیر کودکانی است که از سوریه تا لیبی، از افغانستان تا آفریق،ا بیش از پیش راهی تبعید می شوند و زندگی در ترس و اضطراب دائمی، درآوارگی و بی پناهی و به ویژه در اردوگاه های پناهندگان را از نخستین ماهها و سال های زندگی تجربه می کنند.

دختر جوانی که به بازدید نمایشگاه رضا دقتی در حاشیه سن آمده تصور خود را دربارۀ تبعید چنین بیان می کند : تبعید به یک معضل بزرگ جهانی تبدیل شده است. تنها در سال ۲۰۱۴ شمار پناهجویان جهان به شصت میلیون نفر رسید. نمایشگاه رضا در واقع نشان می دهد که تبعید یک واقعیت انسانی یا واقعی ترین واقعیت انسان است. هر کس می تواند هر لحظه به یک تبعیدی تبدیل شود و به ناچار خانه و کشور خود را ترک کند. موج پناهجویان حوزۀ مدیترانه مصداق کنونی این واقعیت است.
 

وزن سنگین میلیون ها کودک تبعیدی باعث شده که کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل در برگزاری نمایشگاه "رؤیای انسانیت" با رضا دقتی همکاری کند.
یکی دیگر از ساکنان شهر پاریس که برای بازدید از نمایشگاه به کنار رودخانۀ سن آمده بود در توصیف علاقمندان آثار رضا دقتی از جمله گفته است : کسانی که به دیدن نمایشگاه رضا می آیند دو دوسته اند : دستۀ اول کسانی هستند که موضوع تبعید و مهاجرت برایشان جالب است و کارهای رضا را نیز از قبل می شناسند. و دستۀ دوم جهانگردانی هستند که پس از بازدید از موزۀ "اورسه" در آنسوی رودخانۀ سن به دیدن نمایشگاه رضا می آیند. برخی از این بازدیدکنندگان تحت تاثیر نمایشگاه رضا تصمیم می گیرند در انجمن ها و نهادهای حمایت از مهاجران و پناهندگان ثبت نام کرده یا از آنها پشتیبانی مالی کنند.